listopad 2024 – Historia – zachodniopomorskie

„Zamek” koło Krzywic (do 1945 roku: Kriewitz)

Niewielu wie o tym miejscu, trudno też je odnaleźć. Na starych mapach oznaczono je jako Schlossberg, czyli wzgórze zamkowe. Dziś po „zamku”, a raczej grodzie praktycznie nic nie zostało. Jedyne jego ślady widoczne są w postaci większych kamieni.

Grodzisko wymieniane jest w kilku naukowych publikacjach niemieckich z początku XIX wieku oraz w nowszych, XX-wiecznych. Jednak z powodu braku zainteresowania polskich badaczy w okresie powojennym narosło wokół niego sporo legend. Okoliczni mieszkańcy, próbując ustalić czas powstania grodu i jego właściciela, często snuli nieprawdziwe historie. Po II wojnie św. tylko raz prowadzono tu badania, było to w 1993 roku. Bardziej jednak skupiono się na okolicach Bodzęcina, niż na samym grodzisku. Badania z końca XX w. nie wnoszą nic nowego do wcześniejszych, jedynie potwierdzają przybliżoną datę powstania grodu. Szkoda, że tak mało wiemy o tym miejscu, bo mogłoby stać się ciekawostką historyczną i podróżniczą rejonu gmin Osina i Goleniów, ponieważ znajduje się na ich granicy.

fot. Mapa z zarysem szańców krzywickiego zamku. Rysunek pochodzi z 1960 roku z czasopisma akademickiego Baltische Studien

Czytaj dalej

Nieistniejący kościół ewangelicki w Buku (do 1945 roku: Böck)

Kościół w Buku należał do 1945 roku do parafii ewangelickiej w Baumgarten (Włodzimierz).

W miejscu kościoła pierwotnie stała kaplica. Dokładnej daty jej powstania nie ma. Pewnie jest jedynie że budynek powstał w drugiej połowie XVI wieku. Wg martykuły (rejestr publiczny) z 1595 roku na terenie koło kościoła stała niewielka wieża z dwoma dzwonami, z których mniejszy pochodził z nieistniejącej już kaplicy. Kościół prawdopodobnie został wybudowany przed 1595 rokiem. W latach 90-tych XVI wieku wspomina się o funduszach przekazanych na wyposażenie przez rodzinę von Flemming z Buku. W 1687 roku kościół i dzwonnica były w złym stanie. W roku 1700 rozebrano pierwszy kościół i rozpoczęto budowę nowego, którą ukończono w roku 1714. Kościół wybudowano z muru pruskiego wraz z nową wieżą.

fot. Zdjęcie południowej ściany kościoła z 1939 roku

Czytaj dalej

Drzewice (do 1945 roku: Drewitz)

Wioska leży na wschód od wsi Kłodzino w pobliżu Golczewa w gminie Golczewo w powiecie kamieńskim.

Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od górnołużyckiego „Dřejce” lub z języka słowiańskiego „drzewce”- ówcześnie oznaczało – wieś drwali/leśników.

W latach 30-tych XX wieku odnaleziono tu krzemienne narzędzia.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1308 roku, kiedy to wymieniana jest pod nazwą Trewis, jako własność kapituły kamieńskiej. Kolejne wzmianki o wsi już pod nazwą Drewys pochodzą z lat 1312 i 1321.

fot. Mapa wsi z 1941 roku

Czytaj dalej

Nieistniejący dom zarządcy w Buku (do 1945 roku: Böck)

Budynek domu zarządcy położony był na południe od pałacu. Był dawniej budynkiem mieszkalnym należącym do folwarku C. Budynek rycerski opisywany był w inwentarzach z lat 1671 i 1691, jako budynek dwukondygnacyjny z muru pruskiego i cegły z dachem krytym dachówką. Do roku 1939 budynek uległ kilku przebudowom. Sądzono jednak, iż ściany zamykające dwa pomieszczenia piwniczne należały do pierwotnego budynku, który w roku 1696 został zastąpiony nowym budynkiem, który przetrwał do 1945 roku. Budynek ten do roku 1770, czyli połączenia majątków służył jako rezydencja zarządcy. Choć dom na zewnątrz prezentuje się skromnie, to wewnątrz, jak pokazuje rzut parteru (poniżej), poprzez różnorodne kształty sklepień ukazuje zaskakujące, wręcz można powiedzieć, bogactwo form. Budynek ten w latach 30-tych XX wieku, uznawany był za jedyny na Pomorzu z taką formą bogactwa. Prawdopodobnie głównym inwestorem tego domu był marszałek dziedziczny Ewald von Flemming. Ostatnim jego właścicielem był hrabia von Flemming – Schnatow ( ze Śniatowa).

fot. Dwór zarządcy w 1918 roku. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej

Pałac w Buku (do 1945 roku: Böck)

Pałac w Buku położony jest na północny wschód od nieistniejącego kościoła. Prawdopodobnie został wzniesiony w miejscu gdzie w XVI wieku znajdowała się remiza strażacka – Brandhaus.

Z zachowanych źródeł wynika, że Henryk Flemming przeniósł się do niego na początku XVI w. Mieszkali tu również dwaj synowie Henryka — Krzysztof i Kasper, wymieniani w dokumentach z 1513 i 1514 r. Po wczesnej śmierci Krzysztofa, Kasper został jedynym właścicielem Buku. Zmarł w połowie XVI w. pozostawiając majątek starszemu synowi Ryszardowi, podczas gdy młodszy z synów — Henryk osiadł w Świerznie. W kronikach Flemmingów wzmiankowany jest zakup 10 tysięcy cegieł w roku 1571 roku, a w 1611, 3 tysiące dachówek. Nie jest napisane czy owe zakupy były poczynione do budowy pałacu czy też innych budynków w majątku, ale istnieje tak możliwość.

fot. Pałac w roku 1918. Zdjęcie z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej