Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Kopitz, Zartenthin, Schminz (po 1945 roku: Kopice, Czarnocin, Śmięć)

Pierwotnie pomnik w stał na placu przy wjeździe do wioski od strony Stepnicy, przed budynkiem parafii. Usadowiony był na granitowej podstawie, na której znajdował się granitowy sześcian z nazwiskami poległych mieszkańców, który ocalał do dziś. Pomnik zwieńczył obelisk w kształcie ostrosłupa. Na jego czołowym boku, znajdował się „Krzyż Żelazny”, a pod nim pewnie jak na innych tego typu pomnikach napis, iż polegli za króla i ojczyznę oraz komu jest poświęcony , czyli mieszkańcom wsi: Köpitz – Kopice, Zartenthin -Czarnocin, Schminz- Śmięć. Na końcu przeważnie było napisane kto ufundował pomnik.  Teren na którym stał pomnik ogrodzono w formie pięciokąta ozdobnym, pewnie żeliwnym płotem z furtką, na której znajdował się duży „Krzyż Żelazny”.

fot. Widokówka z 1930 roku z widocznym pomnikiem i budynkiem parafii w tle. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Kopitz, Zartenthin, Schminz (po 1945 roku: Kopice, Czarnocin, Śmięć)”

Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Matzdorf (po 1945 roku: Maciejewo)

Pomnik pierwotnie stał na cmentarzu przykościelnym. Po 1945 roku, pomnik został przewrócony i przez długi czas leżał w miejscu pierwotnego usadowienia.  W latach 80-tych XX wieku, tylko kawałek pomnika wystawał z pod ziemi, zaś zwieńczający pierwotnie pomnik, krzyż żelazny, leżał przy wejściu do kościoła. W późniejszych latach krzyż zniknął, a płyta pomnika została użyta jako odpływ z rynny w narożniku kościoła.

fot. Pomnik poległych -maj 2025. Zdjęcie Michał Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Matzdorf (po 1945 roku: Maciejewo)”

Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Diedrichsdorf (po 1945 roku: Bolechowo)

Pomnik usytuowany jest w centrum wsi, na terenie cmentarza ewangelickiego. Takie pomniki stawiano w całej Europie, również w Polsce. Miały one upamiętniać nie tylko najbliższych poległych z danej miejscowości, ale również być bolesną pamiątką po wszystkich zabitych w czasie tej wojny, niezależnie od narodowości czy też wyznania. Trzeba pamiętać, iż w czasie I WŚ poległo około 500 tysięcy Polaków, a około 900 tysięcy zostało rannych. Polacy służyli w różnych armiach zaborczych, czasami tocząc bratobójcze walki.

fot. Pomnik w Bolechowie -marzec 2025. Zdjęcie Michał Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Diedrichsdorf (po 1945 roku: Bolechowo)”

Tablica upamiętniająca poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Jakobsdorf (po 1945 roku: Danowo)

Tablica upamiętniająca poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Jakobsdorf (Danowo) znajduje się na wschodniej ścianie kościoła. Przeważnie takie tablice znajdowały się wewnątrz kościoła, a nie jak w tym przypadku na zewnątrz. Tablica wykonana z drewna, oprawiona w ramę i całość jest zakryta szkłem. Napisy na tablicy wygrawerowane i pomalowane białą farbą.

fot. Tablica z nazwiskami poległych. Zdjęcie Wojciech Janda

Czytaj dalej „Tablica upamiętniająca poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Jakobsdorf (po 1945 roku: Danowo)”

Nieistniejący kościół protestancki: Świętoszewo (do 1945 Schwanteshagen)

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1595 roku, choć na pewno był starszy. Świadczyły o tym pozostałości XV wiecznego ołtarza. Cała budowla wykonana z głazów narzutowych. W 1595 roku wymieniana jest wieża z 3 dzwonami. Na przełomie XVII-XVIII wieku wzmiankowana jest drewniana wieża. W 1769 roku odbył się montaż galerii przez cieślę Michaela Werdorfa i stolarza Michaela Wittnebela. W 1877 odbyła się renowacja portalu południowego. W 1933 odbyła się ostatnia gruntowna renowacja kościoła, między innymi boazeria wieży, przeróbki i malowanie wnętrza.

fot. Kościół w Świętoszewie – rok 1939

Czytaj dalej „Nieistniejący kościół protestancki: Świętoszewo (do 1945 Schwanteshagen)”

Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Klein Sophiental i Gross Sophiental (od 1945 Rurzyca)

Pomnik poświęcony poległym w czasie I wojny światowej, mieszkańcom wsi Klein Sophiental ( po wojnie krótko Dobroszyn, a dziś Rurzyca) i Gross Sophiental (po wojnie krótko Warcisławiec, a dziś Rurzyca) , znajduje się nie w Rurzycy, lecz w Komarowie.

fot. Pomnik i lapidarium w Komarowie. Zdjęcie Wojciech Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Klein Sophiental i Gross Sophiental (od 1945 Rurzyca)”

Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Lubczyna (do 1945 Lübzin)

Na dawnym cmentarzu ewangelickim w Lubczynie w 2003 roku utworzono lapidarium z ocalałych nagrobków i krzyży byłych mieszkańców Lubczyny. Również na tym ternie ustawiono pomnik, poświęcony poległym mieszkańcom wsi Lubzin ( Lubczyna ) na frontach I WŚ.

Pierwotnie pomnik stał w centrum wsi przy kościele. Po zniszczeniu kościoła i jego rozebraniu, pomnik przez długie lata leżał zapomniany. Dziś ustawiony na cmentarzu ewangelickim, przypomina o byłych mieszkańcach i tragedii jaką była I WŚ. W dzisiejszym pomniku brak zwieńczenia, jakim był hełm -Stalheim. Niestety zaginął po wojnie i do dziś nie został odnaleziony.

fot. Pierwotny wygląd pomnika. Kolekcja Wojciech Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Lubczyna (do 1945 Lübzin)”

Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Kartlewo ( do 1945 Kartlow )

W centrum wsi znajduje się pomnik. Jest on poświęcony poległym mieszkańcom wsi w czasie I Wojny Światowej. Takie pomniki stawiano swoim poległym w całej Europie, również w Polsce. Pomniki te nie tylko miały upamiętniać najbliższych poległych z danej miejscowości, ale również być bolesną pamiątką po wszystkich poległych w czasie tej wojny, niezależnie od narodowości czy też wyznania. Trzeba pamiętać, iż w czasie I WŚ poległo około 500 tysięcy Polaków, a około 900 tysięcy zostało rannych, służąc w różnych armiach zaborczych, czasami tocząc bratobójcze walki.

Czytaj dalej „Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Kartlewo ( do 1945 Kartlow )”

Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Burow (Burowo), osady Karlbruch ( Kałużna) oraz Franzfelde ( Przypólsko)

Pomnik usytuowany w środku wsi, tuż przy cmentarzu ewangelickim, przy drodze Mosty- Osina. Przed wojną za pomnikiem znajdował się kościół.

Współrzędne : 53.564307, 14.974742

Pomnik wykonany z granitu. Podstawa z napisami w formie prostokąta o grubości 20 cm. Na podstawie ustawiony krzyż wykonany z betonu, o wysokości 1,5 m. Na krzyżu widoczny napis:

„Sei getreu bis in den God”  – „ Bądź wierny Bogu”

fot. Autor Wojciech Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Burow (Burowo), osady Karlbruch ( Kałużna) oraz Franzfelde ( Przypólsko)”

Stawno (do 1945 Stevenhagen)- pomnik poległych mieszkańców podczas I WŚ

Pomnik poświęcony poległym mieszkańcom wsi Stawno ( do 1945 Stevenhagen).

Pomnik stoi na terenie cmentarza przykościelnego w jego wschodniej stronie. Jego stan jest dobry. Widać, że we wcześniejszych latach była zamontowana na nim jakaś tablica. Pozostały po niej tylko otwory po śrubach.

Współrzędne : 53.496449, 14.898396

Czytaj dalej „Stawno (do 1945 Stevenhagen)- pomnik poległych mieszkańców podczas I WŚ”