Miesiąc: listopad 2019

Wieś leży ok. 11 km na południowy zachód od Goleniowa, w Dolinie Dolnej Odry, wśród łąk, na skraju Puszczy Goleniowskiej, ok. 2,5 km na północny wschód od jeziora Dąbie.

     Założona została na planie ulicówki, przez właścicieli wsi Lubczyna, w końcu XVIII wieku. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1838 roku. Sprowadzeni na przełomie XVIII i XIX wieku koloniści z głębi Niemiec utworzyli wieś na planie ulicówki regularnej, zwartej na osi południe – północ, bardzo szerokiej z trzema rzędami drzew, głównie lip, dębów, kasztanowców i dwiema dość szerokimi drogami. Układ ten został zachowany do dzisiaj z powstałymi po 1945 roku dużymi ubytkami w zabudowie jak i drzewostanie. Głównym elementem całego układu przestrzennego jest kościół z cmentarzem. Katolicy mieli swój kościół, najpierw mały konstrukcji ryglowej zbudowany w 1809 r,a prawie sto lat później  wybudowano obecny kościół.

Kościół pw. św. Piotra i Pawła z XIX / XX wieku, jest zabytkiem prawnie chronionym  nr rej. 124 z dnia 8 maja 2003 r. Kościół parafialny, rzymskokatolicki należący do dekanatu Goleniów, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej. Świątynia, od początku katolicka, została poświęcona 02 stycznia 1902 roku. Kościół został zbudowany w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły. Jest to kościół salowy z wyraźnym, trójbocznym prezbiterium. Na neogotycki charakter świątyni wskazują strzelista wieża i ostrołukowe okna, a także stojąca we wnętrzu chrzcielnica. Wyposażenie kościoła jest w większości przedwojenne, np. krzyż z ukrzyżowanym Jezusem i freski na ścianach pochodzą z początku XX wieku. Warto zwrócić uwagę także na wykonany ze słomy obraz Matki Bożej Ostrobramskiej. Na wieży znajdują się dzwony, odlane w latach 1875 – 1876.

Kościół katolicki na tych terenach był wielką rzadkością. W całym powiecie nowogardzkim , na 40 tys. mieszkańców – czyli 1% – zaledwie 400 było katolikami. Kościół w Borzysławcu był wówczas jedynym kościołem katolickim na tym terenie. Dopiero w 1930 przybył drugi, wybudowany w Goleniowie. Na dzień 01.12.1871 roku we wsi mieszkało 230 osób wyznania ewangelickiego oraz 221 osób wyznania katolickiego. Parafia dla ewangelików znajdowała się w Lubczynie.

Obok kościoła warto zobaczyć cmentarz, a na nim nagrobki księdza Alberta Hirscha, proboszcza parafii w Borzysławcu, aresztowanego przez nazistów za słuchanie wrogich stacji radiowych i skazanego na 4 lata więzienia. Ksiądz Hirsch zmarł  22.08.1944 w goleniowskim więzieniu.

 Znajduje się tam również na nagrobek francuskiego jeńca wojennego Andre Debackera, który zmarł tragicznie w tej wsi 11.06.1942 roku.

 Naprzeciw kościoła znajduje się budynek dawnej szkoły katolickiej. Obecnie znajduje się tam plebania. Budynek ten pochodzi z końca XIX wieku i przypomina nieco swoim wyglądem dwór.

 Obecna zabudowa wsi pochodzi w głównej mierze z przełomu XIX i XX wieku .

Liczba mieszkańców w liczbach:

1871- 451 mieszkańców w tym na dzień 01.12.1871- 227 mężczyzn, 224 kobiety,144 dzieci do 10 roku życia, 281 osób powyżej 10 roku życia umiejących czytać i pisać, 26 analfabetów
1905- 209 mieszkańców
2000- 87 mieszkańców

2009- 129 mieszkańców

Mapa Borzysławca z roku 1921

Źródło: www.odyssei.com,www.borzysławiec.eu, www.wikipedia.pl, www.vorfahreninfo.de,własne

Wieś leży ok. 12 km na wschód od Goleniowa, na pagórkowatej Równinie Nowogardzkiej, w okolicy rzeki Gowienicy, która bierze swoje źródła w okolicznej dolinie torfowej, ok. 3 km na północ od Mostów.

Występują tutaj wzgórza morenowe (drumliny), torfowa dolina Gowienicy, przez którą prowadzi droga, w stronę Maciejewa i Mostów. Znajdują się również lasy wschodnich rubieży Puszczy Goleniowskiej zdominowane drzewostanowo przez sosnę i buk. Są to tereny pagórkowate o wysokościach bezwzględnych do 62 m n.p.m. (wzgórze na wschód od wsi).

 Najstarsze ślady osadnictwa na terenie wsi pochodzą z neolitu. Znaleziska archeologiczne potwierdzają istnienie tutaj osady kultury ceramiki sznurowej. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z wieku XIV. Od założenia do końca XVIII stulecia wieś pozostawała pod władzą znanej w okolicy rodziny von Flemming, której jedną z siedzib był pałac w Mostach. We wsi znajdował się młyn i tartak. W XIX wieku Burowo zostało przejęte przez ród von Petersdorf. W roku 1872 wieś zamieszkiwało ok. 150 osób. Do Burowa należał również młyn Burówko oraz majątek rycerski. W samej wsi znajdował się kościół, folwark, młyn, cmentarz, cztery duże gospodarstwa i szkoła.

Budynek szkoły przed 1945 r.

Zdjęcie kościoła w roku 1947. Zakupione na www.fotomemoria.pl

         Kościół usytuowany był w centrum wsi, pośrodku prostokątnej w planie parceli, pełniącej również funkcję cmentarza. Po kościele i cmentarzu tylko nagrobki. Ocalał również duży krzyż upamiętniający poległych mieszkańców wsi: Burow( Burowo)-Kahlbruch(Kolonia Przypólsko)-Franzfeide(Przypólsko)

Po II wojnie światowej regularna owalnica przybrała nieregularny kształt, kościół zniszczono w latach 50. XX wieku, zburzono również tartak i młyn.

Miejsce w którym znajdował się kościół

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

1870 – 263 mieszkańców

1920 – 244 mieszkańców

Mapa z przed 1945 roku

Źródło: www.wikipedia.pl,www.architektura.pomorze.pl,własne

Wieś leży ok. 5 km na południowy wschód od Goleniowa, na Równinie Nowogardzkiej, przy drodze prowadzącej do Maszewa.

         Początki stałego osadnictwa na terenie Budna to epoka kultury łużyckiej. W czasie średniowiecza znajdowało się tutaj grodzisko, którego mieszkańcy zajmowali się uprawą roli i hodowlą zwierząt. W okresie wczesnego średniowiecza istniało tu grodzisko należące do pasa grodów – Budno -Mosty-Krzywice -Niewiadowo, wokół których skupiało się osadnictwo wykorzystując dobre warunki rolniczo-hodowlane na wykarczowanych polach śródleśnych. W XIII wieku zbudowano tutaj zamek Kamieniec, opisany w 1269 roku w sporze między Barnimem I a biskupem kamieńskim. Wzmianka o wsi pochodzi również z dokumentu lokacyjnego miasta Goleniowa z roku 1314 (prawa lubeckie), w którym mowa jest o włościach miasta, docierających do wsi Buddendorf.

          Wieś została założona na planie ulicówki. Od XVI do XX wieku była własnością rodu von Petersdorf. W późniejszym okresie rozbudowana, założono tutaj folwark, pałac (dwór) oraz park, rozbudowany w XIX w. Na początku XX wieku przejęta przez Pomorskie Towarzystwo Ziemskie (Pommersche Landgesellschaft). Oprócz dworu i folwarku znajdował się tutaj ceglany kościół neogotycki, cmentarz, gospoda oraz wyrobisko żwiru.

fot. Budynek gospodarczy z inicjałami von Petersdororf

Kościół wybudowano w 1822, a został ufundowany przez właścicieli Budna rodzinę von Petersdorf. Wzniesiony w stylu neogotyckim, wymurowany z cegły i kamienia. Wnętrze kościoła było nakryte stropem. Okna oraz portal od południa ostrołukowe. W fasadzie zachodniej portal był zamknięty. Wewnątrz kościoła znajdowały się figury późnogotyckie.
Kościelne dzwony były umieszczone na konstrukcji na zewnątrz. Jeden z dzwonów został wykonany przez stargardzkiego ludwisarza Jakob Karstede. Był to warsztat z wielkimi tradycjami i istniał od 1613 roku.

fot. Widoczne miejsce gdzie stał kościół

Wszyscy ówcześni mieszkańcy Budna byli wyznania ewangelickiego.

Herb rodu von Petersdorf

          Po II wojnie światowej zespół parkowo-dworski został przejęty przez miejscowe Państwowe Gospodarstwo Rolne i doprowadzony do ruiny, dwór rozebrano, zaś park zarósł i zmienił się w dziki lasek.

Folwark został w dużej części przebudowany lub rozebrany. Obecny układ budynków we wsi nie przypomina tego sprzed II wojny światowej. Zachowało się jedynie kilka zagród z początku XX wieku, reszta budynków to bloki pozostałe z zabudowy PGR  lub nowe budownictwo jednorodzinne. W 1978 roku rozebrano kościół.

          Warto zwrócić uwagę na pozostałości cmentarza niemieckiego, który został uprzątnięty i oczyszczany z chwastów oraz krzaków. Odsłonięto pozostałości grobów oraz kaplicy, która znajdowała się na środku cmentarza. Działania związane z uprzątnięciem cmentarza odbyły się w ramach projektu Gminy Goleniów „Rewitalizacja poniemieckich nekropolii: Od przeszłości do teraźniejszości”. 

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

1734- 120 mieszkańców

1871- 183 mieszkańców

1905- 168 mieszkańców

1939- 163 mieszkańców

2009- 218 mieszkańców

Mapa Budna z roku 1922