Wieś jest położona ok. 6 km na północ od Nowogardu.
Wzmiankowana w 1274 roku kiedy biskup kamieński Hermann hrabia von Gleichen przekazuje wieś hrabiemu Otto von Eberstein. Na początku XIX wieku jako domena państwowa folwark dzierżawiony przez A.F.Hellera. W połowie XIX wieku dobra posiada rodzina Stege. W 1870 roku własność rodziny Berg a dobra obejmują 736 akrów ziemi. W 1879 roku kiedy właścicielem majątku jest Hermann Berg dobra liczą sobie 193,11 ha gruntów. W 1892 roku właścicielem majątku i dworu nadal był Hermann Berg. Pod koniec XIX wieku we wsi istniały 2 folwarki- właścicielem majątku A na początku XX wieku była Gertruda Berg, właścicielem majątku B był Paul Friedrich. W 1910 roku majątek A wielkości 193,11 ha należały do Hansa Berg, majątek B wielkości 274,81 ha gruntów należał do Paula Friedrich. W 1928 roku właścicielem majątku A był Gertrud Berg a dobra obejmowały 272,9 ha gruntów. Po 1945 roku majątki upaństwowione i przekształcone w PGR
W północno-wschodniej części wsi położony jest dwór zbudowany na początku XX wieku na planie prostokąta, parterowy z dwukondygnacyjnym ryzalitem, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym. Obok dworu park krajobrazowy z XIX wieku o powierzchni 1,35 ha.
W 1925 roku było tu 197 mieszkańców, żyjących w 37 gospodarstwach.
Wieś jest położona ok. 6 km na północny wschód od Nowogardu
Najstarszym śladem pobytu ludności na tym terenie jest znaleziony na folwarku krzemienny grot oszczepu. Według legendy osada założona została przez rycerza Maszka zakochanego w Jarogniewie, córce bartnika. Wydarzenie to przypomina stary, objęty ochroną dąb szypułkowy o obwodzie 812 cm zasadzony przez legendarnego rycerza w czasach Bolesława Krzywoustego. Opowieść ta zawiera elementy prawdy, bowiem nazwa tej słowiańskiej osady pochodzi od imienia Maszek lub Maszko. W 1321 r. wymieniono „Maskowe”, w 1618 r. „Mascow”, w 1756 r. „Maskow”.
Począwszy od 1321 r. wieś była własnością Ebersteinów. W 1430 r. hrabiowie Albert, Jan i Witzlaff von Ebersteinowie za 100 marek sprzedali połowę osady Henningowi von Lockstadt. Do hrabiów Nowogardu w 1580 r. należało jeszcze 21 łanów ziemi, 7 chłopów oraz karczma. Według dokumentu z 12 stycznia 1688 r. jedynymi lennikami osady byli już von Lockstadtowie z Paskówka i stan ten przetrwał do XIX w. Według opisu Braggemanna w 1784 r. należące do Jana Adolfa von Lockstadt Maszkowo składało się z folwarku, owczarni, kościoła i 17 „dymów”. Wśród mieszkańców wyróżniano 9 chłopów, jednego półchłopa, nauczyciela oraz chłopa kościelnego. W matrykule z 1804 r. występuje podporucznik Filip Fryderyk von Lockstadt, w 1835 r. Ferdynand von Lockstadt. Jeszcze w tym samym roku ostatni z Lockstadtów sprzedał majątek swemu dzierżawcy, ekonowi Karolowi Fryderykowi Butow, ten zaś przekazał go w 1843 r. swemu synowi, Janowi Fryderykowi. W końcu XIX w. obszar dworski obejmował 622 ha ziemi. Do majątku należał też liczący 142 ha ziemi folwark założony w 1841 r. – który nie posiadał nazwy własnej – oraz 11 budynków mieszkalnych. Gmina wiejska uprawiała 164 ha ziemi podzielonej między 12 właścicieli. Wśród 22 budynków było 9 zagród chłopskich oraz jedna półchłopska. Do miejscowej szkoły uczęszczało 29 dzieci. W 1892 r. właścicielem majątku liczącego 483 ha ziemi był Juliusz Butow. W 1939 r. na 500 ha gospodarował Paweł Butow.
Nad strumykiem,
otoczony kamiennym murkiem starego cmentarza, stał kościół zbudowany w XIX w. z
głazów narzutowych. Wzniesiono go na miejscu średniowiecznej świątyni
drewnianej lub szachulcowej, która należała do parafii w Żabowie. Do
najstarszego wyposażenia kościoła należały figury gotyckiego ołtarza szafowego
(Maryja z Dzieciątkiem, św. Katarzyna, św. Anna, św. Barbara i apostołowie)
oraz scena „Ukrzyżowania”. Z XVII w. pochodziła drewniana chrzcielnica, z 1741
r. dwa cynowe świeczniki ołtarzowe o wysokości 30 cm. W obrządku katolickim
świątynię poświęcono 1 czerwca 1970 r. pod wezwaniem św. Stanisława Kostki i
podporządkowano parafii MB Różańcowej w Żabocie. Wieś została zdobyta 5 marca
1945 r. W czerwcu 1945 r. przybyli tutaj pierwsi trzej osadnicy polscy. 9 marca
1945 r. w rejonie Maszkowa nocowali żołnierze 1 i 3 pułku 1 Dywizji Piechoty
im. T. Kościuszki. 21 lipca 1945 r.
utworzono gminę Maszkowo (wójt Franciszek Gapiński), a 10 grudnia 1946 r.
powołano Gminną Radę Narodową. Osada liczyła obecnie 20 budynków mieszkalnych.
Za majątkiem rozciąga się rozległy park, w którym rośnie kilka drzew uznanych
za pomniki przyrody, m.in. dwa dęby o obwodzie 350 cm. Szachulcowy pałac
Butowów został po wojnie rozebrany.
Wieś jest położona ok. 6 km na północny – wschód od
Nowogardu.
Początki wsi sięgają średniowiecza. W XVIII wieku należało
do rodziny von Schwan. W 1787 roku dobra zakupił Gottlob Andreas von Waldemann,
właściciel pobliskiego Wołowca i Orzechowa. Po nim w 1806 roku dobra dziedziczy
jego syn, Friedrich Wilhelm von Waldemann. We wsi istniał majątek ziemski,
którego właścicielem w 1928 roku był Julius Cammin a dobra obejmowały 103 ha
gruntów.
We wsi znajduje się kościół z końca XV wieku wraz z wieżą z 1872 roku. Kościół jest obiektem zabytkowym.
Wieś jest położona przy drodze wojewódzkiej nr 144 około 6
km od Nowogardu.
Przez wieki Kulice były posiadłością lenną rodu von Dewitz. W 1726 roku August Friedrich von Bismarck nabył Kulice wraz z sąsiednimi majątkami w Jarchlinie i Konarzewie, które przedtem również należały do Dewitzów. Wszystkie trzy majątki pozostały w posiadaniu rodu von Bismarck do końca drugiej wojny światowej. Dwór w Kulicach wzniesiono około 1730 roku. Nie wiadomo jak wyglądał ówczesny budynek Około 1848 został tutaj wzniesiony klasycystyczny dwór przez brata „żelaznego kanclerza” Bernharda von Bismarcka. . Powstał wydłużony budynek z elewacją w stylu klasycystycznym, który z czasem został powiększony poprzez kilka dobudowań. Do oranżerii w kierunku północno-zachodnim przylega park przydworski ze starym drzewostanem. Za czasów niemieckich majątek w Kulicach obejmował ok. 1000 hektarów. W latach 1838-44 dobrami zarządzał Otto von Bismarck. W 1845 roku nastąpił podział majątków, w wyniku którego Kulice i Jarchlino przypadło Bernhardowi von Bismarckowi, landratowi powiatu nowogardzkiego, szambelanowi dworu i tajnemu radcy rządowemu.
Kulice lata 20-te XX wieku. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda
We wsi znajduje się kościół filialny który został wzniesiony w 1865 roku z inicjatywy Bernharda von Bismarcka w stylu neogotyckim. Jest to prosta świątynia salowa zbudowana z czerwonej cegły i kamienia polnego z ceglano-kamienną wieżą dzwonną, stanowiącą również wejście do kościoła. Na dawnym cmentarzu niemieckim przy kościele powstało lapidarium, w ramach projektu „Akademia Europejska Kulice-Külz”. Zgromadzono tam nagrobki z okolicznych cmentarzy ewangelickich.
Zdjęcie z kolekcji Wojciech Janda
Zdjęcie z kolekcji Wojciech Janda
Po II wojnie światowej dwór przejęły Państwowe Gospodarstwa Rolne, Kombinat Rolniczy w Nowogardzie. Znajdowało się tutaj centrum biurowe oraz mieszkania. W latach 90- tych budynek był poważnie zagrożony dewastacją. W latach 1994/95, na zlecenie polskiej fundacji założonej przez Philippa von Bismarck, który był następcą ostatniego niemieckiego właściciela majątku, były przewodniczący Ziomkostwa Pruskiego, długoletni deputowany do Bundestagu i Parlamentu Europejskiego. Dzięki staraniom fundacji „Akademia Europejska Kulice-Külz” i przy wsparciu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej Niemiec oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej dwór odrestaurowano. Dzisiaj jest on w posiadaniu Uniwersytetu Szczecińskiego, który dał prawo użytkowania dworu fundacji. Znajduje się tutaj ośrodek konferencyjny oraz niewielka część bankietowa i noclegowa. W parku znajduje się również grób jednej z arystokratek z rodziny von Bismarck –Katharina Luise Natalie von Bicmark.
Wieś jest położona około 12 km od Nowogardu. Wieś zbudowana została
na planie podwójnej łańcuchówki.
Najwcześniejsze informacje o Krasnołęce datowane są na 1823
rok, wtedy została założona kolonia przez Ludwika Dietz’a z Długołęki, którą
nazwał na cześć swej żony Dworem Florentyny (niem. Florentinendorf). Około roku 1872 w obrębie koloni było 124 ha
ziemi, 29 rolników, 28 zagród oraz jeden budynek przemysłowy. osada
liczyła 77 ha ziemi, 16 zagród, 84 mieszkańców, w tym 18 gospodarzy. Na
początku XX wieku obie kolonie zostają połączone, tworząc gminę wiejską, którą
nazwano Neu Langkafel. Po połączeniu osadę zamieszkiwało w sumie 159
mieszkańców, w tym 34 gospodarzy. Wieś zdobyto 5 marca 1945 roku.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
1823 – 27 mieszkańców
1872 – 84 mieszkańców
1902 – 159 mieszkańców
1945 – 146 mieszkańców
1994 – 94 mieszkańców
2006 – 85 mieszkańców
Mapa Krasnołęki przed 1945 rokiem
Źródło: www.jjkbuild.neostrada.pl/krasnoleka, własne
Wieś leży ok. 10 km na północny wschód od Nowogardu.
W XV wieku Konarzewo, Jarchlino i Kulice przeszły w
posiadanie rodu Dewitz z Dobrej Nowogardzkiej i taki stan trwał przez około 400
lat do roku 1726. Później Konarzewo było w posiadaniu rodziny Bismarcków w
okresie od 1726 do 1945 roku. Pierwszym z rodu właścicielem był major August
Fryderyk von Bismarck ze staromarchijskiego Schönhausen. Służył on w garnizonie
znajdującym się w Goleniowie przy sławnych wówczas dragonach Ausbach-Bayreuth.
Przez ślub i spadek stał się właścicielem Konarzewa, Jarchlina i Kulic. Nie
cieszył się długo posiadłością, zginął bowiem w bitwie pod Czesławiem w 1742
roku. Jego syn Karol Aleksander odziedziczył Schönhausen, drugi syn
odziedziczył dobra pomorskie. Karol Aleksander z Schönhausen był dziadkiem Otto
von Bismarcka.
Ojciec Kanclerza odziedziczył posiadłość pomorską po swoim
kuzynie w roku 1816 i przeniósł się ze starej Marchii do Konarzewa. Dwór był
wówczas skromnym budynkiem z ryglówki zamieszkałym od lat przez wiele rodzin
pomorskich i marchijskich.
Otto von Bismarck przyszły premier Prus i pierwszy niemiecki
Kanclerz, spędza w Konarzewie dzieciństwo (1816-1821). W wieku 7 lat trafia do
Berlina do elitarnej szkoły z internatem. Do Konarzewa powraca mając 24 lata, aby
zarządzać majątkiem (1839-1846), co czynił najpierw wspólnie ze starszym bratem
Bernardem a potem samodzielnie. Tu dojrzał i poznał ludzi, którzy otworzyli mu
drogę do kariery. Wydzierżawił Konarzewo w roku 1846 i stąd wyruszył, aby
aktywnie uprawiać politykę. Odziedziczony po ojcu majątek składający się z ziem
wokół Konarzewa i Jarchlina sprzedaje bratankowi Filipowi w roku 1868. Ostatnimi
właścicielami z rodu byli bracia Klaus von Bismarck (1912-1997) i Philipp von
Bismarck (1913-2006) synowie Gottfrieda von Bismarck (1881–1928). Po
przedwczesnej śmierci ojca Klaus odziedziczył Konarzewo i Jarchlino, Philipp
zaś Kulice.
W okresie II wojny światowej Klaus jako zmobilizowany oficer rezerwy służy przez całą wojnę w 32 dywizji piechoty w Wermachcie. Podobny los spotyka Philippa, z tym, że jako oficer sztabu generalnego znajduje się w kręgu generała Henninga von Tresckow i dołącza do grupy oficerów spiskujących przeciwko Hitlerowi. Koniec wojny spotyka braci w zachodniej strefie okupacyjnej, gdzie pozostają na stałe.
W 1908 niemiecka nazwa miejscowości Kniephof posłużyła do nazwania ulicy w berlińskiej dzielnicy Steglitz – Kniephofstraße.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej posiadłość w Konarzewie została znacjonalizowana. Dwór służył do celów mieszkalnych i biurowych pracownikom państwowego gospodarstwa rolnego. Po przełomie politycznym w 1989 dwór i park przeszedł w zasoby „Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa”. Obecni właściciele Konarzewa nabyli nieruchomość w drodze przetargu w połowie lat 90-tych XX wieku.
Wieś jest
położona w środkowej części gminy, w odległości ok. 3 km na płn.-zachód od
Nowogardu.
Karsk jest wsią o średniowiecznej metryce (o czym świadczą ślady założenia owalnicowego, typowego dla tego okresu), wchodzącą w skład hrabstwa nowogardzkiego rodu Ebersteinów. W 1756 r. właścicielem wsi (a także Strzelewa. Olchowa i Świerczewa) byt Georg Lorenz von Kamecke. W 1795 r. w Karsku istniała już szkoła. Materiały źródłowe z 1811 r. informują o powstaniu w Karsku folwarku, na bazie 2 dużych gospodarstw bauerskich. należącego do Carla Ottona von Blankenburg.
Zdjęcie z kolekcji Wojciech Janda
Zdjęcie z kolekcji Wojciech Janda
Zdjęcie z kolekcji Tomasz Wetta
W środkowej części wsi, na niewielkim wyniesieniu terenu – stoi kamienny kościół, wzniesiony w 1846 roku.
Przy kościele znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym w I wojnie światowej.
W pobliżu kościoła posadowiony jest się głaz narzutowy
„Skamieniały Chciwiec”, legenda wiąże go z obrzędami pogańskimi.
Wieś jest położona we wschodniej części gminy, w odległości 7 km od Nowogardu.
Nazwa „Jarchlino” jest prawdopodobnie pochodzenia słowiańskiego („jariza”- zboże jare, pole obsiane żytem jarym).
W XV wieku należała do rodziny von Dewitz. W 1540 roku własność Henninga von Dewitz a częściowo jego kuzyna, Jobsta von Dewitz. Ostatnim właścicielem wsi był Stephan Bernd von Dewitz(*1672-+1728). Mieszkał w Dargomyślu(Hoffelde). Z powodu wystawnego trybu życia popadł w długi. Część dóbr jeszcze za swojego życia sprzedał lub oddał w zastaw. Kulice w latach 1708-1738 otrzymał w zastaw za 19.600 talarów duński kapitan Otton Adrian von Edling. Później własność kanonika Johanna Augusta von Koven, od którego w 1726 roku majątek zakupił major August Friedrich von Bismarck, który w 1724 roku poślubił córkę Stephana Bernda von Dewitz, Stephanę Charlottę von Dewitz(1706-1735). Rodzina von Bismarck pochodziła ze Starej Marchii, gdzie w 1270 roku po raz pierwszy pojawia się z imienia w mieście Stendal(obecnie kraj związkowy Saksonia-Anhalt). August Friedrich von Bismarck pochodził z schӧnhauseńskiej linii rodu.
W 1721 roku został pierwszym dowódcą goleniowskiego pułku dragonów Schulenburga. Kolejni właściciele z tego rodu: w 1747 roku majątek posiadał syn Augusta Friedricha kapitan Bernd August von Bismarck(*1725-+1758) a następnie wnuk August Friedrich II von Bismarck(*1753-+1814), który umiera bezpotomnie. Dobra w 1814 roku dziedziczy kuzyn Augusta Friedricha II, rotmistrz Carl Wilhelm Ferdinand von Bismarck(*1771-+1845), który w 1816 roku przeprowadza się z Schӧnhausen do Konarzewa wraz z żoną i synami: Bernhardem(*1810-+1893) i Ottonem, późniejszym kanclerzem. Po śmierci ojca dobra dziedziczy Bernhard von Bismarck. W 1870 roku majątek obejmował 2379 mórg ziemi a w 1879 roku obejmował 699,68 ha gruntów. Kolejnym dziedzicem dóbr był syn Bernharda, Bernd von Bismarck(*1868-+1948), który sprzedał majątek drugiej żonie brata Philippa, Hedwidze von Bismarck, z domu von Harnier(*1858-+1945). Ostatnim właścicielem dóbr był Gottfried von Bismarck. W 1910 roku majątek liczył 699,68 ha gruntów a w 1928 roku 643 ha gruntów.
fot. Widokówka z kolekcji autora
Zachował się dwór zarządcy majątku. Jest to budynek jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym z naczółkami i lukarną. Położony na obrzeżach resztek parku.
Około połowy XIX w. areał wsi obejmował 600 ha, w Jarchlinie było 21 domów, w tym młyn wodny. W latach 30. XX w. zmieniono profil hodowli na bydło mleczne -154 szt. i trzodę chlewną – 120 szt.
W Jarchlinie znajdował się folwark, owczarnia oraz młyn wodny, który w części zachował się do dziś. Do 1999 r. na terenie wsi znajdowała się szkoła podstawowa.
Pierwszą świątynię wzniesiono we wsi w końcu XV w., w stylu późnogotyckim. Obecna – pochodzi prawdopodobnie z XVII w. Jest to budowla na planie prostokąta, zbudowana z dużych głazów narzutowych. Na wyposażeniu kościoła znajdował się XVI-wieczny srebrny kielich i zabytkowy mszał drukowany na papierze.
Na wieży kościoła wiszą dwa dzwony. Mniejszy, o średnicy 55 cm, odlany został w XVI w.; drugi dzwon, o średnicy 72 cm, z herbami rodów: Dewitzów i Derfflingerów, pochodzi z 1697 r. Został on przekazany przez von Kridevita z Kołobrzegu.
Do 1945 r. świątynia posiadała status kościoła parafialnego. 1 lipca 1945 r. poświęcono ją w obrządku katolickim pod wezwaniem św. Józefa
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
1928 – 318 mieszkańców
1939 – 487 mieszkańców
2006 – 250 mieszkańców
Mapa Jarchlina przed 1945 rokiem
Źródło: www.wikipedia.pl ,www.zamkilubuskie.pl, własne
Wieś jest położona około 8 km na północ od Nowogardu w
pobliżu jeziora Glicko
Wzmiankowana w 1274 roku będąc własnością Otto hrabiego von Eberstein. W XVII wieku część dóbr należała do Christiana von Zastrow a część do Christopha von Schmeling. Rodzina von Schmeling scala dobra we wsi stając się ich jedynym właścicielem. Posiadają je do drugiej połowy XIX wieku. W 1879 roku właścicielem majątku był Julius von Schmeling a dobra obejmowały 518,45 ha gruntów. Na przełomie XIX i XX wieku właścicielem jest rodzina Eggert. W 1910 roku dobra należą do fabrykanta Leckebusch i obejmują 384,22 ha gruntów. W latach 20-tych parcelacja dóbr. Majątek tzw. resztówka należy do Josh. Guhlke i liczy 325 ha gruntów a drugi majątek z dworem należący do Wilhelma Seegera liczy 76 ha gruntów. Ostatnim właścicielem majątku była rodzina Hagen.
