Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Matzdorf (po 1945 roku: Maciejewo)

Pomnik pierwotnie stał na cmentarzu przykościelnym. Po 1945 roku, pomnik został przewrócony i przez długi czas leżał w miejscu pierwotnego usadowienia.  W latach 80-tych XX wieku, tylko kawałek pomnika wystawał z pod ziemi, zaś zwieńczający pierwotnie pomnik, krzyż żelazny, leżał przy wejściu do kościoła. W późniejszych latach krzyż zniknął, a płyta pomnika została użyta jako odpływ z rynny w narożniku kościoła.

fot. Pomnik poległych -maj 2025. Zdjęcie Michał Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w czasie pierwszej wojny światowej mieszkańców wsi Matzdorf (po 1945 roku: Maciejewo)”

Pałac – Maciejewo (do1945 Matzdorf)

Pałac w Maciejewie wzniesiono w 1899 roku. Wzniósł go ówczesny właściciel Maciejewa Paul Hasso von Flemming. Został on zbudowany na południe od zabudowań folwarku, tuż nad jeziorem Lechickim. Budynek został wzniesiony w stylu angielskiego neogotyku. Wokół pałacu założono obszerny park.

fot. Pałac widoczny z powietrza-maj 2025. Zdjęcia Michał Janda

Czytaj dalej „Pałac – Maciejewo (do1945 Matzdorf)”

Maciejewo (do 1945 Matzdorf)

Początki osadnictwa sięgają tu końca epoki kamiennej (neolitu) oraz czasów kultury łużyckiej i są udokumentowane pojedynczymi znaleziskami fragmentów narzędzi, naczyń i broni .Najstarszym miejscem osadnictwa w Maciejewie jest średniowieczny gród.

Do XV w. wraz z przynależnymi mu ziemiami był w posiadaniu rodów von Wisen i Petersdorf (1/3 dóbr). Od 1477 roku większa część Maciejewa znajduje się w posiadaniu rodziny von Flemming. Część przeszła na Carstena Flemminga po wygaśnięciu gałęzi rodziny von Viesen. W dniu 4 stycznia 1477 roku książe Bogusław X, nadał Carstenowi Flemmingowi dobra Matzdorf (Maciejewo), Speck (Mosty), Rigenzdorg, Burow (Burowo), Schorenhagen (Osina) i Buslar. Druga część wsi należała do rodziny von Petersdorf. W latach 1643-1672 w wyniku sprzedaży część należała do rodziny von Berger i rodziny von Flemming. Część Petersdofów została przejęta w połowie XVII wieku przez rodzinę Flemmingów.

fot. Widokówka z roku 1902 z pałacem i kościołem. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej „Maciejewo (do 1945 Matzdorf)”

Zamek Maciejewo (do 1945 Matzdorf)

Przy drodze prowadzącej do Burowa, nad rzeczką Stepnica i jeziorem Lechickim, znajdują się ruiny zamku w Maciejewie. Zamek zbudowano prawdopodobnie około 1400 roku, przez Flemmingów.  Choć istnieje bardzo prawdopodobna teoria, iż zamek w tym miejscu istniał już wcześniej. Jego położenie i charakterystyczny teren wskazywałyby na słowiańskie pochodzenie.

fot. Litografia z 1844 roku. Źródło e-bay

Czytaj dalej „Zamek Maciejewo (do 1945 Matzdorf)”

Kościół katolicki: Maciejewo (do 1945 kościół ewangelicki w Matzdorf)

Pierwszy kościół we wsi znajdował się w innym miejscu niż obecny i został rozebrany. Był to budynek szkieletowy z dachem pokryty dachówką i z drewnianą wieżą. Przy tym kościele znajdował się również cmentarz, który został zlikwidowany przy jego wyburzaniu. Obecny kościół wybudowano w roku 1857. Według opisu Hugo Lemckego z 1910 roku, kościół ufundował Franz Wilhelm Karl von Flemming, ówczesny właściciel Maciejewa.

fot. Zdjęcie kościoła z pocztówki – rok 1902. Pocztówka z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej „Kościół katolicki: Maciejewo (do 1945 kościół ewangelicki w Matzdorf)”

Dołgie koło Maciejewa ( do 1945 roku: Dolgenkrug)

Pierwotnie była to karczma/gospoda czy też jak dziś byśmy powiedzieli zajazd. Położona była na trakcie pocztowym łączącym Massow (Maszewo) z Naugard (Nowogard), który wcześniej był traktem królewskim. Położona była bardzo blisko ówczesnego jeziora Dolgen (jez.Długie)

Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1554 roku, kiedy to ród von Petersdorff złożył skargę przeciwko Jürgenowi i Ägidiuszowi von Flemming z Matzdorfu (Maciejewa), którzy to mieli bez zgody i udziału Petersdoffów, mających 1/3 udziałów w Matzdorfie, wykarczować las nad jeziorem Pogrim (jez. Lechickie). Wynikiem tego procesu było prawdopodobnie to, że część wykarczowanego terenu pozostała w posiadaniu von Flemmingów, a inną część przyznano von Petersdorffom. Na części należącej do Flemmingów, prawdopodobnie w latach 1677-1688, Adam von Flemming założył Dolgenkrug, który następnie był wymieniany jako część majątku Flemmingów w Matzdorfie. Później krug przekształcono w folwark.

fot. Majątek Dolgenkrug w roku 1927. Zdjęcie ze zbiorów Wojciech Janda

Czytaj dalej „Dołgie koło Maciejewa ( do 1945 roku: Dolgenkrug)”

Zagórce ( do 1945 Bergruhe )

Miejscowość położona jest ok. 8 km na zachód od Maszewa, oddalona ok. 2,5 km na płn.-wsch. od Przemocza przy drodze Rożnowo Nowogardzkie – Tarnowo.

 Folwark – zagroda był własnością gminy wiejskiej Przemocze. Założony został w początkach XIX w. jako zagroda wolnego sołtysa, należąca do rodziny Berg. List lenny z 1820 roku wydany rodzinie Berg przez magistrat Stargardu, mówił o prawie dziedziczenia folwarku, obowiązującym już od 1817 r. W 1834 r. folwark Berg’a miał wielkość 108 mg. W 1864 r. zamieszkiwało tu 47 osób, były 3 domy mieszkalne i 13 gospodarczych. W 2 poł. XIX w. i 1 poł. XX w. kilkakrotnie zmieniali się jego posiadacze i obszar: w 1914 r. – 160 ha, w 1939 r. – 137 ha. Stale jednak był folwarkiem podległym Przemoczu. Dane statystyczne, odnoszące się do folwarku, były łączone z danymi dotyczącymi wsi.

Mapa Zagórce przed 1945 rokiem

Źródło:www.maszewo.pl,własne  

Wisławie ( do 1945 Schönhof )

Miejscowość jest położona ok. 2 km na płn. od Maszewa.

Dawny folwark domeny Maszewo wraz z wsią. Pierwsza informacja o miejscowości pochodzi z 1691 r. W inwentarzu domeny z 1691 r. wzmiankowano istnienie w Wisławiu kościoła z ryglówki, obok którego stała dzwonnica. Ponadto była tam zagroda pastora i podwórze folwarczne. We wsi były też zagrody: wolnego sołtysa, 8 chłopów pełno rolnych, wiatrak z zagrodą młynarza, który równocześnie posiadał karczmę. Oprócz tego były przy drodze dojazdowej 3 zagrody wolnych chłopów małorolnych. Informacji z późniejszych okresów brak. Prawdopodobnie były łączone z danymi dotyczącymi miasta Maszewa. Z 1939 r. pochodzą informacje o należących do Maszewa gruntach w Wisławiu, wielkości 638 ha. Był tu także folwark E.Kocha o wielkości 97 ha oraz 12 zagród po 22-37 ha.

Mapa Wisławia przed 1945 rokiem

Źródło:www.maszewo.pl,własne

Tarnowo ( do 1945 Grossenhagen )

Wieś jest położona 8 km na zachód od Maszewa, przy lokalnej drodze Tarnowo-Mosty.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1523 roku. Wynika z niej, że część ziem w Tarnowie należała do rodu rycerskiego Petersdorpe (Petersdorf). Z dokumentu z 1689 wiadomo, że pozostałe części posiadała kapituła kamieńska a także generał von Weyer. W tym to roku całość ziem przejęli członkowie rodziny Petersdorf. W 1744 majątek sprzedano, lecz w krótkim czasie (1763) powraca do rodziny Petersdorf, pozostając ich własnością do roku 1945. W 1872 r. do majątku należało 13 budynków mieszkalnych, 1 przemysłowy oraz 13 innych obiektów – zapewne gospodarczych. Areał gruntów w k. XIX w. wynosił 790 ha (w 2. ćwierci XX w. powiększony do 1 121 ha).

fot. Kamień z inicjałami von Peterdorfów umieszczony w murze okalającym dawny majątek

Oprócz majątku w Tarnowie istniała niewielka wieś chłopska. Brak wcześniejszych danych historycznych pozwala mniemać, że wydzieliła się stosunkowo późno. W 1872 r. było tu 6 gospodarstw chłopskich a w liczbie 10 budynków mieszkalnych znajdował się dom pastora, dom wdów po kaznodziejach a także dom zakrystiana – pełniący rolę szkoły wiejskiej.

fot. Kamień w murze kościoła z inicjałami jednego z członków rodziny von Petersdorf

 Kościół wybudowano przypuszczalnie w k. XVIII v. i przebudowano w 1 pół. XIX w., zakładając przy nim cmentarz. Pierwotnie kościół posiadał wieżę, która została rozebrana po wojnie. W ścianie kościoła umieszczona jest tablica pamiątkowa poświęcona jednemu z członków rodziny Petersdorf.

fot. Plan kościoła.

Jej treść brzmi (tłumaczenie tekstu Tomasz Wetta) :

„Ku pamięci Hermanna Bruno von Petersdorff urodzonego tutaj 20 czerwca 1844 roku porucznika w 3 Turyńskim Regimencie Piechoty nr 71, poległego na czele dowodzonego przez niego oddziału podczas zwycięskiej operacji przeciwko wrogowi w dniu 22 lipca 1866 roku, w ostatniej godzinie walki pod Gamsenberg k/Pressburga. Jego zwłoki zostały pochowane przez jego kameradów na cmentarzu w Murchegg w Dolnej Austrii. Jego dusza odeszła do Boga, od którego przyszła i teraz jest pod jego opieką. Pamięć o nim żyje w sercach wszystkich, którzy go znali, nosił on bowiem w sobie pokój, radość, miłość i poczucie obowiązku, aż po dzień swojej śmierci.”

Tuż za parkiem znajduje się pomnik, poświęcony dwóm Matyldom z rodu von Petersdorf.

Były w rodzinie von Petersdorf dwie Matyldy. Pierwsza to Mathilde Hippolyta Von Petersdorff urodzona 22 października 1838 roku w Tarnowie. Była córką Hermana K. V.Petersdorff, Heer von Großenhagen i Hippolyty Freiin Sophie Von Bülow. Zmarła w Saksonii 11 października 1929 roku. Druga to Mathilde Henriette Julie von Petersdorff (z domu Von Schwemler). Urodziła się 20 listopada 1829 roku w Trier. Była żoną Kurt G.F. von Petersdorff i zmarła w Tarnowie 19 lipca 1906 roku.

W 1932 r. w Tarnowie było 28 budynków mieszkalnych i 65 gospodarczych.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

1872 – 266 mieszkańców

1932 – 287 mieszkańców

2006 -191 mieszkańców

Mapa Tarnowa przed 1945 rokiem

Źródło: www.maszewo.pl,własne 

Sokolniki ( do 1945 Falkenberg )

Miejscowość jest położona 5,5 km na płd.-wsch. od Maszewa przy lokalnej drodze Maszewo – Nastazin.

Wieś chłopska z kościołem parafialnym, pochodzącym z okresu średniowiecza w początkowym okresie była lennem rodu von Wedel. Brak jest dokładniejszych danych historycznych datujących zmiany własnościowe. Wiadomo, że von Wedel w średniowieczu zapisali wieś klasztorowi w Marianowie, chcąc mieć tam rodową kaplicę grobowa. W następnych latach Sokolniki należały do domeny państwowej. Już w XVII w. 12 chłopów otrzymało nadania gruntu domenalnego.

fot. Cmentarz przykościelny rok 1932

Najstarszy z dokumentów nadań wystawiony był w roku 1593. W 1804 r. prawie wszyscy chłopi mieli prawo wieczystej dzierżawy. Ostatnie 6 zagród pełno rolnych chłopów otrzymało ją w 1815 r. z zastrzeżeniem wykonywania prac publicznych. W 1872 r. była w Sokolnikach zagroda wolnego sołtysa, 17 zagród pełno rolnych chłopów, 2 półrolnicze, 4 zagrodnicze i 12 chałupniczych. Była również zagroda parafialna z domem kaznodziei, stajnią i stodołą oraz zagrodą zakrystiana z domem mieszkalnym (będącym również szkołą) stajnią i stodołą. Było 70 budynków mieszkalnych, 2 rzemieślnicze oraz 86 innych. 47 posiadaczy gruntu użytkowało areał 4 343 mg.

fot. Widok na wioskę z wieży kościoła

Ziemia należała również do kościoła. W końcu XIX w. gotycki kościół został przebudowany i dobudowano doń wieżę. W 1914 r. wzmiankowany był folwark gminy wiejskiej o wielkości 133 ha, którego właścicielem był. R.Spiegel. Tenże folwark, nie zmieniając właściciela ani wielkości, określany był w 1929 r. jako folwark wolnego sołtysa, zaś w 1939 r. jako zagroda. W 1939 r. odnotowano istnienie 15 zagród chłopskich o pow. 24-49 ha. W 1932 r. ziemia wsi liczyła 1110 ha. Znajdowały się tu 63 domy mieszkalne, 83 gospodarcze.

fot. Pozostałości mechanizmu zegara na wieży

W kościele znajduje się przepiękna zabytkowa ambona z I połowy XVII wieku. W arkadach korpusu ambony znajdują się malowidła przedstawiające ewangelistów: św. Mateusza, św. Marka, św. Łukasza i św. Jana.

W podłodze kościoła znajduje się płyta nagrobna pastora z 1778 roku.

Napis brzmi:

Mistrz Johann Gohr pastor w Falkenberg i Bentz rok 1778 .Tu leży biedny człowiek, który wierzył w Chrystusa i zmarł”

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

1872 – 503 mieszkańców

1932 – 433 mieszkańców

Mapa Sokolnik przed 1945 rokiem

Źródło: www.maszewo.pl.własne