Kościół katolicki : Danowo (do 1945 kościół ewangelicki w Jakobsdorf)

Kościół wznosi się w północnej części wsi, na niewielkim wzniesieniu. Wokół niego znajdował się cmentarz ewangelicki, niestety dziś nie pozostał po nim żaden nagrobek.

Prawdopodobnie kościół w Danowie istniał wcześniej niż jest o nim pierwszy zapis, lecz niestety brak jest przekazów pisanych. W 1595 roku, kiedy to właścicielem wsi był Daniel Petersdorf przeprowadzono wizytację kościelną obejmującą Goleniów i należące do niego wsie kościelne, w tym Danowo. Z dostępnych dokumentów wynika, że kościół powstał w 1601 roku. Jego fundatorem i patronem był Daniel Petersdorf, który zmarł w 1628 roku. Kościół związany był z parafią w Grossenhagen (Tarnowo), która to miejscowość była siedzibą rodu von Petersdorf.

fot. Widok na kościół- marzec 2025. Zdjęcie Michał Janda

Czytaj dalej „Kościół katolicki : Danowo (do 1945 kościół ewangelicki w Jakobsdorf)”

Nieistniejący kościół ewangelicki – Budno (do 1945 roku Buddendorf)

Pierwszy kościół najprawdopodobniej istniał tu już w XVII wieku. Natomiast pierwsza wzmianka pisana o kościele pochodzi z 1822 roku, kiedy to wybudowano nowy kościół. Był to budynek otynkowany, bez wieży o wymiarach dł. 14 m x szer. 8 m i wysokości 4 m.

Fundament kościoła wykonany był z kamienia, natomiast ściany z cegły. Strop z drewna pokryty dachówką. Posiadał okna ostrołukowe. Do 1945 roku, patronat nad kościołem sprawowała rodzina von Petersdorf.

fot. Zdjęcie kościoła w Budnie z roku 1932

Czytaj dalej „Nieistniejący kościół ewangelicki – Budno (do 1945 roku Buddendorf)”

Kościół katolicki w Podańsku (do 1945 roku: kościół ewangelicki w Puddenzing)

Obecny budynek kościoła pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku. Możemy z całą pewnością możemy stwierdzić, iż jego historia jest dużo starsza. Wskazują na to chrzcielnica z XIII wieku oraz dzwony. Kościół konstrukcji szkieletowej, wypełnionej cegłą, na podmurowaniu z kamienia polnego.

Czytaj dalej „Kościół katolicki w Podańsku (do 1945 roku: kościół ewangelicki w Puddenzing)”

Dołgie koło Maciejewa ( do 1945 roku: Dolgenkrug)

Pierwotnie była to karczma/gospoda czy też jak dziś byśmy powiedzieli zajazd. Położona była na trakcie pocztowym łączącym Massow (Maszewo) z Naugard (Nowogard), który wcześniej był traktem królewskim. Położona była bardzo blisko ówczesnego jeziora Dolgen (jez.Długie)

Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1554 roku, kiedy to ród von Petersdorff złożył skargę przeciwko Jürgenowi i Ägidiuszowi von Flemming z Matzdorfu (Maciejewa), którzy to mieli bez zgody i udziału Petersdoffów, mających 1/3 udziałów w Matzdorfie, wykarczować las nad jeziorem Pogrim (jez. Lechickie). Wynikiem tego procesu było prawdopodobnie to, że część wykarczowanego terenu pozostała w posiadaniu von Flemmingów, a inną część przyznano von Petersdorffom. Na części należącej do Flemmingów, prawdopodobnie w latach 1677-1688, Adam von Flemming założył Dolgenkrug, który następnie był wymieniany jako część majątku Flemmingów w Matzdorfie. Później krug przekształcono w folwark.

fot. Majątek Dolgenkrug w roku 1927. Zdjęcie ze zbiorów Wojciech Janda

Czytaj dalej „Dołgie koło Maciejewa ( do 1945 roku: Dolgenkrug)”

Nieistniejący kościół ewangelicki – Tarnówko (do 1945 roku: Lüttkenhagen)

Kościół w Tarnówku został wzniesiony najprawdopodobniej pod koniec XV wieku. Przebudowany około roku 1800. Patronat nad kościołem pełnili właściciele pobliskich majątków, rodzina von Petersdorff. Kościół ten był filią kościoła w Speck (Mosty). Wieża kościoła została dobudowana w XVI wieku. W roku 1515 ufundowano dzwony, co świadczyło o zakończeniu budowy kościoła. Kościół posiadał dość bogate wyposażenie.

fot. Zdjęcie kościoła z lat 30-tych XX wieku

Czytaj dalej „Nieistniejący kościół ewangelicki – Tarnówko (do 1945 roku: Lüttkenhagen)”

Kościół katolicki w Stawno (do 1945 roku: kościół protestancki w Stevenhagen)

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1884, kiedy to zakończono jego budowę. Był on kościołem filialnym kościoła w Priemhausen (Przemocze), a patronat nad nim sprawował magistrat w Stargard in Pommern (Stargard).

Kościół usytuowany jest w centrum wsi, przy drodze prowadzącej do Klinisk. Teren wokół kościoła, do 1945 roku pełnił rolę cmentarza. Na tym terenie znajduje się również współczesna figura Matki Boskiej oraz pomnik upamiętniający poległych mieszkańców wsi w czasie I wojny światowej.

Kościół został wzniesiony na kamiennym fundamencie i zbudowany z kamienia granitowego oraz czerwonej cegły. Dach został pokryty cementową dachówką, a graniasty hełm wieży blachą ocynkowaną. Kościół wzniesiono na planie wydłużonego prostokąta z wydzielonym prezbiterium. Wieża kościoła trójkondygnacyjna, zakończona graniastym hełmem.  Wnętrze kościoła jest otynkowane i pomalowane na biało. Wewnątrz znajduje się neogotyckie wyposażenie pochodzące z czasu jego budowy. Składają się na nie ołtarz główny, ambona, prospekt organowy i ławki.

fot. Kościół w Stawnie. Zdjęcie Przemysław Budziak

Czytaj dalej „Kościół katolicki w Stawno (do 1945 roku: kościół protestancki w Stevenhagen)”

Przybiernów (do 1945 roku: Pribbernow)

Wieś leży przy trasie S-3 łączącej Szczecin ze Świnoujściem.

Nazwa wsi wg Bronischa najprawdopodobniej pochodzi od słowiańskiego Przybronowo lub Pribarnov.

W latach 20 i 30 tych XX wieku na terenie wsi odnaleziono artefakty z epoki kamienia: 3 siekiery krzemienne z grubą szyjką i wąskie dłuto, topór kamienny, siekierę z wywierconym otworem oraz topór i motykę ze skały. Z epoki brązu odnaleziono: miecz z rękojeścią z brązu z patyną bagienną, uszkodzone i sprasowane naczynia gliniane. Odkryto również pochówki kremacyjne z mieszkań i kurhanów gdzie odnaleziono odłamki gliny, wrzeciona i skremowane szczątki. Znaleziska świadczą o zamieszkiwaniu tej ziemi od bardzo dawna.

fot. Zdjęcie lotnicze wykonane z wysokości 150 metrów w roku 1939. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej „Przybiernów (do 1945 roku: Pribbernow)”

Rokita (do 1945 roku: Rackitt)

Wieś położona w gminie Przybiernów, powiatu goleniowskiego. Leży przy drodze łączącej Przybiernów z Golczewem i linii kolejowej łączącej Szczecin ze Świnoujściem.

W latach 30-tych XX wieku odnaleziono w trakcie prac archeologicznych, siekierę kamienną z epoki kamiennej. Odnaleziono również kamienną komorę ze szczątkami kostnymi, z nieznanego okresu. Trafiono również na urny, a w jednej z nich mały pierścień z brązu.

fot. Wieś widoczna od strony stacji kolejowej. Zdjęcie Zbigniew Wilkowski

Czytaj dalej „Rokita (do 1945 roku: Rackitt)”

„Zamek” koło Krzywic (do 1945 roku: Kriewitz)

Niewielu wie o tym miejscu, trudno też je odnaleźć. Na starych mapach oznaczono je jako Schlossberg, czyli wzgórze zamkowe. Dziś po „zamku”, a raczej grodzie praktycznie nic nie zostało. Jedyne jego ślady widoczne są w postaci większych kamieni.

Grodzisko wymieniane jest w kilku naukowych publikacjach niemieckich z początku XIX wieku oraz w nowszych, XX-wiecznych. Jednak z powodu braku zainteresowania polskich badaczy w okresie powojennym narosło wokół niego sporo legend. Okoliczni mieszkańcy, próbując ustalić czas powstania grodu i jego właściciela, często snuli nieprawdziwe historie. Po II wojnie św. tylko raz prowadzono tu badania, było to  w 1993 roku. Bardziej jednak skupiono się na okolicach Bodzęcina, niż na samym grodzisku. Badania z końca XX w. nie wnoszą nic nowego do wcześniejszych, jedynie potwierdzają przybliżoną datę powstania grodu. Szkoda, że tak mało wiemy o tym miejscu, bo mogłoby stać się ciekawostką historyczną i podróżniczą rejonu gmin Osina i Goleniów, ponieważ znajduje się na ich granicy.

fot. Mapa z zarysem szańców krzywickiego zamku. Rysunek pochodzi z 1960 roku z czasopisma akademickiego Baltische Studien

Czytaj dalej „„Zamek” koło Krzywic (do 1945 roku: Kriewitz)”

Nieistniejący kościół ewangelicki w Buku (do 1945 roku: Böck)

Kościół w Buku należał do 1945 roku do parafii ewangelickiej w Baumgarten (Włodzimierz).

W miejscu kościoła pierwotnie stała kaplica. Dokładnej daty jej powstania nie ma. Pewnie jest jedynie że budynek powstał w drugiej połowie XVI wieku. Wg martykuły (rejestr publiczny) z 1595 roku na terenie koło kościoła stała niewielka wieża z dwoma dzwonami, z których mniejszy pochodził z nieistniejącej już kaplicy. Kościół prawdopodobnie został wybudowany przed 1595 rokiem. W latach 90-tych XVI wieku wspomina się o funduszach przekazanych na wyposażenie przez rodzinę von Flemming z Buku. W 1687 roku kościół i dzwonnica były w złym stanie. W roku 1700 rozebrano pierwszy kościół i rozpoczęto budowę nowego, którą ukończono w roku 1714. Kościół wybudowano z muru pruskiego wraz z nową wieżą.

fot. Zdjęcie południowej ściany kościoła z 1939 roku

Czytaj dalej „Nieistniejący kościół ewangelicki w Buku (do 1945 roku: Böck)”