Położony w centrum wsi kościół posiada średniowieczny rodowód. Dokładnej daty budowy kościoła nie udało się ustalić. Wiadomo, iż granitowo- ceglany korpus kościoła pochodzi z XIV wieku. W 1595 jest wzmiankowany w rejestrach kościelnych. Wymienia się w nich, kilkukrotną przebudowę kościoła oraz dzwonnicę z 3 dzwonami. Posiada prostokątną nawę, która istnieje do dziś i jest prawdopodobnie późnogotycka. W 1670 roku wzniesiono drewnianą wieżę z desek dębowych, z ośmioboczną, smukłą, krytą gontem iglicą w tzw. stylu cesarskim. Na parterowej belce umieszczono napis: „PATRONVS EST DNS EWALD JOCHIM FLEMINCK PASTOR GEORGIVS HALBRIDDER AEDIFICATOR CHRISTIAN KEMP ANNO 1670. PATRONVS HVIVS ECCLESIAE EST DNS EVSTACHIVS KARL FLEMINCK”
W 1669 roku w Księgach Konsystorza Szczecińskiego – tom I i III, przedstawiony jest rejestr dóbr probostwa, budynku szkolnego, kościelnych łąk oraz rachunki. W latach 1713-1714 pojawia się informacja o zaległych żądaniach pastora wobec von Flemmingów. W roku 1716 przeprowadzono inwentaryzację wieży i budynku kościelnego.
W 1905 roku, konstrukcja drewnianej wieży załamała się, więc podjęto decyzję o jej rozebraniu i rozpoczęto budowę masywnej wieży w stylu renesansowym ze schodkowymi szczytami po stronie południowej oraz z zegarem od frontu.
fot. Kościół w Bodzęcinie – rok 2019. Zdjęcie Beata Polińska
Wieś jest położona w północno-zachodniej części gminy, 9 km od siedziby gminy Osiny i 12 km od Goleniowa. Wieś oblewają dwie rzeki, Gowienica (graniczna rzeka gmin Osina i Goleniów) i Stepnica, która na obrzeżach miejscowości wpada do Gowienicy.
Niemiecka nazwa osady – Basenthin – jest pochodzenia słowiańskiego lub czeskiego (Božetín, Božeta) i wywodzi się od staropolskiego imienia Bożenta, które jest krótką formą pomorskiego imienia Bogusław. W języku starosłowiańskim wieś zwano Bożętin, co w 1425 r. zapisano jako Bosentyn (Bodzętyno), którą używano przejściowo tuż po wojnie.
fot. Widok na kościół, na zdjęciu również nieistniejący dziś staw. Zdjęcie pochodzi z Flemmingischer Chronik.
Wieś położona 3 km na południowy – wschód od Osiny przy
drodze powiatowej Osina – Jenikowo. Na obrzeżach miejscowości, przy drodze w
kierunku Redła, zlokalizowana jest stacja redukcyjno-pomiarowa gazu, która
obsługuje cała gminę. Dużą atrakcją miejscowości, szczególnie dla okolicznych
wędkarzy jest, obfitujące w ryby, sztuczne rozlewisko wody powstałe na łąkach
leżących na zachód od centrum miejscowości. Układ przestrzenny, lokacyjny wsi
nieczytelny.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XV w.
Według danych H. Berghausa z roku 1872, Węgorzyce w swym historycznym rozwoju posiadały potrójny charakter prawno-agrarny: stanowiły dobra rycerskie, w części były też majątkiem kościelnym i w części były wsią chłopską. Część lenna przypadająca na dobra rycerskie zasiedlono w całości jeńcami węgierskimi pochodzącymi prawdopodobnie z okresu walk ks. Kaźka Wołogojskiego z Ludwikiem Węgierskim w latach 1370-1377). Do końca I połowy XV w. lenne dobra rycerskie były podzielone między trzy rody: von Eberstein’ów (panów na Nowogardzie od 1274 r.), von Knuthen’ów, von Leutzen’ów. W 1445 r. rodzina von Leutzen sprzedaje swą część dóbr Henningowi von Mildenitz (panu na Rybokartach). Rycerskie dobra lenne rodów von Knuthen i von Eberstein pozostają w ich władaniu do 1663 i 1665 r.
Zdjęcie z kolekcji autora
W 1663 r. potomkowie rodu von Midenitz rozszerzają swe
włości, przejmując dobra rodu von Eberstein (w roku tym na przedstawicielu w
linii męskiej – grafie Ludwiku Christopherze von Eberstein – ród ten
ostatecznie wygasa). W roku 1665 rodzina von Mildenitz wykupuje pozostałe dobra
rycerskie od rodu von Knuthen. Nie na długo pozostają w jednym ręku scalone
dobra rycerskie Węgorzyc. Już w 1669 r., w związku z utratą Rybokartów, wraz z
tymi ostatnimi. Węgorzyce przejmuje rodzina rycerska von Edling. Przeszło po stu
latach, tj. w 1771 majątek Węgorzyce jest we władaniu rodziny junkierskiej –
von Lettow. Prawdopodobnie w tym czasie powstaje tu zespół folwarczny. Około II
połowy XIX w. rodzina von Lettow traci Rybokarty, a Węgorzyce stają się
siedzibą bocznej linii tego rodu – rodziny Lettow-Vorbeck. W latach 70-tych XIX
w., będący w jej posiadaniu folwark liczył około 2400 Mg (600 ha).
Według źródeł spisowych własności ziemskich z lat 1905, 1914, 1920 i 1929 ostatnią właścicielką węgorzyckiego majątku była Agnes von Lettow-Vorbeck. Inne źródło, z 1939 r. wymienia jako ostatniego właściciela, córkę Agnes von Lettow-Vorbeck – Elizę von Bismarck.
Zdjęcie z kolekcji autora
W połowie XIX w. wieś uległa podziałowi na dwie części –
folwarczną i chłopską. We wsi chłopskiej znajdowało się wtedy 6 gospodarstw
rolnych. Całą ówczesna społeczność wsi była protestancka. Znajdujący się
obecnie w całkowitej ruinie kościół granitowo-ceglany zbudowano w II połowie XV
w.
Od połowy marca 1945 r. folwark zajęło i zagospodarowywało wojsko polskie, następnie został przejęty przez Państwowe Nieruchomości Ziemskie. Budynek pałacowy uległ zniszczeniu podczas działań wojennych w roku 1945, a jego ruiny usunięto na przełomie lat 50-tych i 60-tych.
Majątek po PNZ przejęło w 1949 r. samodzielne, Państwowe
Gospodarstwo Rolne, które w 1971 r. weszło w skład nowego Kombinatu Państwowych
Gospodarstw Rolnych w Osinie.Od tego czasu nastąpił tu dynamiczny rozwój
struktur majątkowych tego kombinatu, czemu towarzyszyła całkowita likwidacja
miejscowych, indywidualnych gospodarstw rolnych (całą ziemię tego sektora
włączono do rozłogu gruntów kombinatu). W tym czasie powstaje kilka dużych
inwestycji, m.in.: ferma hodowlana bydła opasowego, silosy zbożowe, wytwórnia i
mieszalnia pasz, oraz rozpoczęta budowa nowego osiedla mieszkalnego. Większość
dawnej zabudowy chłopskiej i folwarcznej uległa ruinie lub rozbiórce. Zakład
Rolny Węgorzyce do 1991 r. zajmował obszar ponad 1300 ha. Specjalizował się w
hodowli bydła, a w końcu lat 80-tych rozszerzył specjalizację o hodowlę trzody.
Do czasu zaniechania produkcji zakład dysponował 600-stanowiskami dla bydła i
ca 4000-stanowiskami dla trzody chlewnej. W gospodarstwie przemysł rolny został
silnie rozbudowany, a w jego skład wchodziły: mieszalnia pasz, suszarnia zbóż,
suszarnia zielonek, zespół magazynów zbożowych i suszu (ca 300 ton). Kompleks
ten uzupełniały: laboratorium paszowe oraz obiekty zakładu budowlanego, tartak
z magazynem tarcicy.
Kościół późnogotycki z końca XV w. Rozplanowany na rzucie prostokąta. Murowany z głazów narzutowych. Przebudowany w 1604 r. (wieża i dekoracja blendowa szczytu wschodniego). Zniszczony w 1945 r. Przez długie lata znajdował się w ruinie. Percela kościelna, czworoboczna, wyznaczona murowanym ogrodzeniem (cmentarz przykościelny). Obecnie kościół jest odbudowywany. W 2014 roku kościół odbudowano. Wspólnym wysiłkiem osińskiego proboszcza i mieszkańców Węgorzyc, wspartych finansowo przez gminę Osina, niemiecką rodzinę związaną z Węgorzycami oraz przez Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Otrzymał wezwanie św. Jana Pawła II, ma jego relikwie w postaci fragmentu papieskiej sutanny.
Znajduje się tutaj również park podworski – Wpisany do
rejestru zabytków Nr 941
Założony prawdopodobnie na przełomie XVIII/XIX w.,
krajobrazowy, swobodny. Czytelny jest układ sieci drożnej i wodnej. Zachowany
cenny starodrzew komponowany
Wieś jest położona w północnej części gminy, 9 km od Osiny.
Po południowych obrzeżach miejscowości przepływa rzeka Stepnica. Zachował się
pierwotny, lokacyjny układ przestrzenny wsi. Zwarta ulicówka o układzie
południkowym. Liczne przykłady zachowanego, tradycyjnego budownictwa ryglowego
w tym wielu o znacznej wartości zabytkowej.
Dzisiejsze Węgorze powstało z połączenia dwóch istniejących
przed 1945 rokiem wsi: Alt Fanger, Neu
Fanger.
Pierwsze dane o wsi (Alt Fanger) sięgają 1770 oraz 1788 r.
Osadzono tu wtedy 2 małe gospodarstwa chałupnicze (trzecie gospodarstwo
powstało dopiero w roku 1817). Następne dane z 1872 – wg H. Berghausa – dotyczą
roku 1805. Według tego autora istniało tu wtedy 5 zagród chłopskich, pełno
rolnych (z czego jedno gospodarstwo należało do pierwszego we wsi sołtysa), 1
gospodarstwo średniorolne oraz 4 zagrody chałupnicze (małorolne), połączone z
jednym gospodarstwem zagrodniczym. W tej części starej wsi istniała też
wydzielona niewielka działka kościelna o powierzchni 28 Mg (7 ha) należąca do
filii parafialnej parafii w Strzelewie (Strelowhagen).
W ciągu lat 1806-1816 prawie wszyscy chłopi zostali
dzierżawcami swoich posiadłości na prawie dzierżaw wieczystych. Wieś stanowiła
domenę państwową (od 1824 r. należała do Urzędu Inwestytury w Nowogardzie).
Według danych H. Berghausa, w roku 1872 wieś liczyła 24 gospodarstwa rolne z 25
budynkami mieszkalnymi i 36 budynkami gospodarczymi (wolnymi od opłat
podatkowych). Areał wsi wynosił 2745 Mg
(686 ha).
Wieś rycerska – Neu Fanger
Obok domeny państwowej (Alt Fanger) istniało, od II połowy XIV w. do początków XIX w., stare lenno rycerskie. Lenno zasiedlono w części jeńcami węgierskimi (pochodzącymi prawdopodobnie z czasów walk ks. Kaźka Wołogojskiego z Ludwikiem Węgierskim w latach 1370-1377). W roku 1804 dobra te zostały zakupione przez wysokiego urzędnika kameralnego z Nowogardu – Gottloba Andreasa Waldemanna wraz z 3 małorolnymi zagrodami. W ten sposób dobra rycerskie przeszły w ręce mieszczańskie. W roku 1806 dobra odziedziczył syn Gottloba – Friedrich Wilhelm Waldemann, który po kilku latach traci je całkowicie na skutek rozrzutnego trybu życia. Następne dane źródłowe z roku 1826 r. mówią, że omawiane dobra przeszły w drodze licytacji w ręce innych właścicieli, m.in. Christlieba Ritter z Nowogardu. Już w roku 1830, w ramach akcji parcelacyjnej, gospodarstwo zostaje podzielone na 19 nowych siedlisk rolnych. Zaś do roku 1836, w wyniku dalszej parcelacji – na 24 gospodarstwa rolne. W latach 1836-1845 następuje dalsze rozdrobnienie ziemi byłego majątku na 35 oddzielnych gospodarstw. Około roku 1872 nowa wieś (Neu Fanger) obejmowała łącznie 1391,5 Mg (468 ha) gruntów rolnych. Zabudowa to 41 budynków mieszkalnych oraz 42 budynki gospodarcze (wolne od obciążeń podatkowych).
W wsi znajduje się kościół filialny pw. Św. Jana Chrzciciela – Wpisany do rejestru zabytków Nr rej. 453.Kościół salowy, murowany z kamienia, zbudowany na przełomie XV/XVI w., dzwonnica ryglowa z XVIII w. Kościół orientowany, posadowiony w płn części wsi. Z elementów wyposażenia zachowała się granitowa chrzcielnica wmurowana w zach. ścianę kościoła. Nieregularna parcela (teren dawnego cmentarza przykościelnego) wyznaczona murowanym ogrodzeniem. W części zachował się drzewostan komponowany.
W wsi znajdują się dwa cmentarze:
Cmentarz przykościelny – Pozostałości starodrzewu
komponowanego. Nagrobki usunięto. Stanowi otoczenie zabytkowego kościoła.
Cmentarz polowy (kon. XIX w.). – Położony w płn-zach. części
wsi, przy drodze polnej. Rozplanowany na rzucie trapezu. Brak cennego
starodrzewu komponowanego. Nagrobki usunięto. Cmentarz czynny.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
1872 – 530 mieszkańców (185 – Alt Fanger, 345 – Neu Fanger)
1905 – 495 mieszkańców (226 – Alt Fanger, 269 – Neu Fanger)
Wieś jest położona 10 km na południe od Nowogardu oraz 5 km
na południowy – zachód od Osiny. Osada
leży na skrzyżowaniu dróg z Nowogardu do Maszewa oraz z Osiny do Jenikowa.
Lokalna droga łączy też wieś z Maciejewem. Najwyższe wzniesienia w okolicy
sięgają 68 – 82 m n.p.m. W odległości 1,5 km na południowy – zachód od centrum
wsi tryskają źródła Stepnicy. Wieś została założona na planie wielodrożnica z
elementami ulicówki.
W pobliżu osady odkryto cmentarzysko datowane na okres późno
lateński brązowym naszyjnikiem zawiasowym i dwoma brązowymi klamrami do pasa.
Nazwa wsi wywodzi się od radła i radlenia (niem. Pflug –
radło, pług). Osada założona została więc w lesie lub na nieuprawnej ziemi,
którą należało dopiero wykarczować i zaorać. Legenda mówi, iż podczas „morowego
powietrza” postawiono wieś oborać srebrnym radłem, na skutek czego zaraza nie
przedarła się do osady i nie zebrała tutaj ofiar. Na mapie Lubinusa z 1618 r.
oznaczona jako Plochrade.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1274 r. Redło należało do tej części dóbr Ebersteinów, którą w 1569 r. przejął hrabia Wolfgang von Eberstein z Maszewa. Sporządzony wówczas inwentarz wymienił 26 łanów chłopskich, 4 łany kościelne, 9 chłopów, 2 zagrodników, kuźnię, karczmę oraz folwark założony w 1566 r. przez hrabiego Ludwika von Ebersteina. W następnych latach wieś musiała zostać sprzedana, gdyż spis z 1603 r. nie uwzględnia jej wśród posiadłości hrabiego Stefana Henryka von Ebersteina. W 1717 r. 6 chłopów oraz 14,5 łana tytułem zastawu należało do rodziny von Brunschweig. W XVIII wieku całe Redło należało już do Urzędu Domeny Państwowej w Maszewie. W 1750 r. mieszkało tutaj 6 chłopów, 1 półchłop, karczmarz oraz 10 chałupników. Chłopi zostali oczynszowani w 1815 r., zaś w 1823 r. otrzymali na własność swoje zagrody. Dawny folwark, obejmujący 228 ha ziemi, kupił w 1836 r. jeden z bogatych chłopów nazwiskiem Schmeling. Nowy właściciel sprzedał niebawem część gruntów, dzięki czemu założono 17 nowych gospodarstw.
W 1817 r. wieś oficjalnie przyłączono do powiatu nowogardzkiego. W końcu XIX w. Redło składało się ze 150 budynków, w tym 71 mieszkalnych oraz 4 przemysłowych. Do gospodarzy należało 1032 ha ziemi (644 ha gruntów ornych, 2,1 ha ogrodów, 303 ha łąk i pastwisk, 43 ha lasów, 11 ha terenów zabudowanych). Do miejscowej szkoły uczęszczało 75 dzieci, zaś nauczyciel otrzymywał od każdego ucznia 1 talara oraz furę drewna. W 1930 roku w Redle urodził się znany niemiecki przedsiębiorca Friedrich Lenz, budowniczy kolei na Pomorzu oraz w koloniach niemieckich. Stworzył również plany portu wolnocłowego w Szczecinie.
W zachodnie części wsi, na wzgórzu Święta wznosi się późnogotycki kościół zbudowany w XIV wieku z głazów narzutowych. Ma on 16,8 m długości oraz 8,5 m szerokości. Pierwsza wzmianka pisana o świątyni pochodzi z 1490 r., gdy z prezentacji pana von Mildenitz oraz hrabiego von Ebersteina proboszczem w Redle mianowano Jana Wegnera. Wschodni szczyt budowli ozdobiony jest blendami. Południowy portal w spiczasto łukowatej niszy wykonano z cegieł o wymiarach 28 x 13 x 9 cm. Ponad szczytem zachodnim wznosiła się dawniej wieża w stylu nowogardzki, na której wisiał dzwon o średnicy 94 cm bez żadnych napisów i znaków.
Najstarszym elementem wyposażenia świątyni jest
przechowywana w Muzeum Narodowym w Szczecinie płaskorzeźba z drewna lipowego o
wymiarach 42×50 cm Przedstawia ona scenę Narodzenia (leżąca Madonna prezentuje
nagie Dzieciątko, obok stoi święty Józef z kociołkiem). Rzeźbę około roku 1400
wykonał jakiś prowincjonalny artysta. Kościół odbudowano z ruin dopiero w 1978
r. Zlikwidowano wówczas wieżę przebudowano okna i dostawiono zakrystię od
strony północnej. W 1996 r. od strony północnej odbudowano zakrystię. Kościół
orientowany. Położony w zachodniej części wsi. Parcela przykościelna
wieloboczna, wydzielona kamiennym murem. W części zachował się drzewostan
komponowany. Nagrobki usunięto. Zespół zakwalifikowany do rejestru zabytków.
Świątynia podlega parafii św. Anny w Długołęce.
W okresie II wojny światowej na robotach przymusowych
przebywało we wsi około 30 Polaków. Wyzwolenie przyniosły im oddziały 61 Armii
5 marca 1945 r. W kwietniu 1945 przechodziły przez Redło dwie jednostki
polskie: 1 brygada artylerii armat oraz 1 brygada artylerii haubic – pierwsza z
nich odpoczywała przez jeden dzień we wsi.
Po lewej stronie drogi do Osiny tuż za wioską znajduje się
cmentarz polowy z końca XIX w., czytelna jest pierwotna czworoboczna parcela
wyznaczona nasadzeniami świerków. Nagrobki usunięto.
Wieś jest położona 12 km na południowy – zachód od Nowogardu oraz 200 m na północ od drogi krajowej nr 6. Od wschodu i północy grunty osady ograniczone są wodami Stepnicy, zachodnia granica wioski pokrywała się z granicą powiatu nowogardzkiego z lat 1817 – 1954. Redostowo zachowało bardzo czytelny plan słowiańskiej owalnicy. Wrzecionowate nawsie zajmuje cmentarz, kościół, szkoła oraz otoczony legendami Czarny Staw. Drugi staw, zwany Jasnym, leży u południowego wylotu osady. Droga lokalna łączy wieś z Węgorza. Najwyższe wzniesienie w okolicy sięga 48 m n.p.m.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1274. Pierwsze ślady ludności na tym terenie pochodzą z okresu kultury łużyckiej: znaleziono tutaj siekierkę brązową z tuleją oraz bransoletę. Nazwa osady – w 1618 r. wymienionej jako Redstow, w 1628 r. Listow, w 1780 r. Retzlow, w 1784 r. Retztow – pochodzi od słowiańskiego imienia Radost lub Radosta, będącego zdrobnieniem od Radosława. Eberhard Tietz genezy nazwy doszukiwał się w słowie „Rez” (żyto) lub „Red” (wilgotne miejsce). Polską postać nazwy – Redostowo – ustalił ks. Kozierowski już w 1934 r.
W średniowieczu wieś stanowiła własność rodu von Eberstein z Nowogardu. W źródłach pisanych występuje po raz pierwszy w 1317 r. W wyniku działów rodzinnych w 1569 r. Redostowo otrzymał Wolfgang von Eberstein z linii maszewskiej. Sporządzony wówczas rejestr wymieniał 8 łanów czynszowych, 1 łan kościelny, 4 chłopów, 4 zagrodników oraz karczmę. Ponieważ zamek w Maszewie popadał powoli w ruinę hrabia Wolfgang postanowił w 1576 r. wybudować nową siedzibę rodową koło Redostowa. Na północ od wioski, przy drodze do Węgorzy, wzniósł nad Stepnicą zameczek myśliwski, zwany potem Wilczą Twierdzą (Wolfsburg). Urządzono przy nim rozległy zwierzyniec posiadający nawet zwierzęta egzotyczne. Po śmierci Wolfganga w 1592 r. gospodarzem zamku został hrabia Stefan Henryk, który zasłynął jako wielki entuzjasta łowiectwa. Gdy jednak w 1603 r. sporządzono kolejny spis posiadłości Ebersteinów okazało się, iż w Redostowie należy do nich jedynie 1 łan kościelny.
Już w 1625 r. do objęcia hrabstwa Nowogard – Maszewo desygnowano księcia Ernesta Bogusława Croy. Po jego śmierci w 1684 r. wieś przeszła pod zarząd Urzędu Domeny Państwowej w Nowogardzie. Zameczek nad Stepnicą opustoszał i powoli obrócił się w ruinę. Na „Wzgórzu Zamkowym”(Schlossbrink) jeszcze dziś dojrzeć można pozostałości jego kamiennych murów.
W 1776 r. dokonano parcelacji tutejszego folwarku osadzając na jego ziemi 8 nowych chłopów. W 1784 r. mieszkał we wsi pastor, kościelny, 10 chłopów (wśród których był sołtys oraz karczmarz), podleśniczy posiadający zagrodę chłopską , chłop kościelny, 3 chałupników, pasterz oraz kowal. Cała osada składała się więc z 20 zagród, w tym dwóch spichlerzy chłopskich. W 1815 r. przeprowadzono w Redostowie uwłaszczenie chłopów. W końcu XIX w. naliczono tutaj 79 budynków, w tym 2 przemysłowe i 32 mieszkalne. Do 35 gospodarzy należało 398 ha ziemi (246 ha gruntów ornych, 125 ha łąk i pastwisk, 6,5 ha lasów.
Najcenniejszym zabytkiem Redostowa jest prawdziwa perła architektury sakralnej – uroczy kościółek szachulcowy wzniesiony na przełomie XVII i XVIII wieku, najprawdopodobniej na miejscu starszej, średniowiecznej świątyni. Kościół posadowiony w centrum wsi, w obrębie wrzecionowatego nawsia. Parcela czworoboczna wygrodzona murem. W części zachował się drzewostan komponowany. Nagrobki usunięto.
Ryglowe ściany budowli posiadają piękne wykończenie snycerskie. Na uwagę zasługuje zwłaszcza ornament kostkowy i sznurowy na belce oczepowej.
fot. Redestowo rok 1932
Sto lat po zbudowaniu kościoła przy jego zachodnim szczycie wzniesiono, ponad 20 – metrową wieżę o spadzistych ścianach. Dzwonnica zwieńczona jest wysokim, smukłym hełmem w kształcie ostrosłupa, który pokryty był pierwotnie gontem.
Obok kościoła zachowała się romańska kropielnica o średnicy 62 cm ozdobiona sznurowatym zgrubieniem. Z 1500 r. pochodził srebrny kielich mszalny o wysokości 15 cm oraz późnogotycki tryptyk, którego resztki już w 1910 r. przeniesiono do wieży. W scenie głównej ołtarza ( o wymiarach 124 cm x 97 cm) przedstawiono św. Jerzego, św. Katarzynę oraz NMP, na klapach natomiast 12 apostołów. Z predelli zachował się jedynie fragment maswerków oraz aniołki o wysokości 12,5 cm . Około 1600 r. świątynia otrzymała nowe wyposażenie wnętrza utrzymane w duchu Renesansu. Przy zachodniej ścianie szczytowej wzniesiono emporę organową z bogatym wystrojem snycerskim, zaś przed ołtarzem ozdobiono barierkę. W 1608 r. fundowano dwa brązowe świeczniki ołtarzowe o wysokości 40 cm . Pierwszy podarował hrabia Henryk von Eberstein, drugi miejscowy wójt Jan Retzlaf. Trzeci świecznik, cynowy o wysokości 48 cm, pochodził z 1802 r. Na modlitwę wzywały wiernych dwa kościelne dzwony. Młodszy odlany został w 1623 r. przez gisera Karstede ze Stargardu. Młodszy o średnicy 40 cm zdobił napis wykonany niewyraźną gotycką minuskułą: „aue maria gracia plena”. Około 1900 r. zamurowano 6 małych okienek na ścianie wschodniej kościoła.
Do 1945 r. świątynia posiadała rangę kościoła parafialnego z filiami w Krzywicach i Gliwicach. Po wojnie poświęcono kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na ołtarzu zawieszono współczesny obraz przedstawiający św. Piotra oraz Pana Jezusa kroczącego po falach.
W marcu 1945 r. w rejonie Redostowa skoncentrowały się znaczne siły niemieckie broniące podejścia do Goleniowa. Obok wioski rozegrała się bitwa, w której niemieckie działa pancerne zniszczyły 7 rosyjskich czołgów 2 Armii Pancernej gwardii. Redostowo zdobyto 7 marca 1945 r. W latach 1945 – 1954 wieś należała do gminy Węgorza, zaś w latach 1954 – 1975 do gromady Osina.
Wieś jest położona 4 km na południowy – zachód od Osina, wzdłuż szosy Burowo – Osina. 300 m na południe od zabudowań wznosi się wzgórze o wysokości 62 m n.p.m. Wieś założono na planie ulicówki.
Wieś założona została w 1823 r. przez dziedzica pobliskiego Maciejewa, Franciszka Wilhelma Augusta Konstantyna von Flemminga, który na własną cześć nazwał ją „Polami Franciszka”. Kazał on wybudować tutaj 8 zagród (5 chłopskich, jedną dla pasterza oraz dwa budynki połączone ze spichlerzami), w których zamieszkało łącznie 8 osób. Latem 1824 r. dobudowano jeszcze kilka spichlerzy. W końcu XIX w. osada składała się już z 13 budynków mieszkalnych, wiatraka stojącego na zachodnim krańcu zabudowań oraz 15 gospodarstw, do których należało 185 ha ziemi uprawnej. Tereny zabudowane zajmowały 2,1 ha powierzchni. W 1939 r. liczba gospodarzy wzrosła do 18. Gospodarstwa były bardzo małe, żadne z nich nie przekraczało 20 ha.
Wieś została zdobyta 7 marca 1945 r. W 1949 r. liczyła 90 mieszkańców, w latach 1954 – 1975 należała do gromady Osina. Jej kolejnymi sołtysami byli: Walenty Majchrowicz, Marian Majchrowicz, Jan Fokt, Jan Grzyb.
Wieś jest położona jest ok. 13 km na południowy zachód –
wsch. od Nowogardu.
Nazwa (niem, Schőnhagen) wywodzi się z istniejącej już na
przełomie IX/X w. prastarej osady słowiańskiej, założonej na niewielkim wzgórzu
położonym na dawnym rozlewisku rzeki Stepnicy. Pierwszy pisany przekaz o wsi
pochodzi z 1331 r., zaś następne dane o wsi pochodzą z wieku XV. Jej niemiecka
nazwa oznacza osadę położoną w pięknej okolicy (schőn – piękny, Hagen – teren
ogrodzony). Polską nazwę ustalił w roku 1934 ksiądz Kozierowski od pobliskiego
wzgórza Espen Berg (niem. Espe – osika, osina).
W II połowie XV w. (od 1477 r.) lenno rycerskie Osina było
podzielone między dwa rody rycerskie:
część A – należała do rodu von Flemming,
część B – była we władaniu rodu von Petersdorff.
Do dóbr von Flemmingów należał folwark polny i owczarnia
oraz wszystkie istniejące wtedy gospodarstwa chłopskie.
Druga część lenna, tj. lenno von Petersdorffów stanowiła niewielkie gospodarstwo polowe z owczarnią, pozbawiona zaś była zagród chłopskich.
W 1629 r. lenno Flemmingów kupuje junkier pruski – kapitan
Johann Christoph von Döberitz. W 1795 r. Georg Christoph von Petersdorff
sprzedaje drugą część lenna Osiny potomkowi Johanna Christopha von Döberitz –
podpułkownikowi Georgowi Ludwikowi von Döberitz. W ten sposób od roku 1795
wszystkie dobra rycerskie Osiny zostają scalone we władaniu jednej junkierskiej
rodziny – von Döberitz.
W regencyjnych spisach folwarków z 1892 i 1905 r.
gospodarstwo folwarczne występuje jako całość, zaś w regencyjnych spisach
własności ziemskich z lat 1914, 1920 i 1929 figuruje podział gospodarstw
folwarcznych na część A i część B oraz tzw. Vorwerk Augustenhof. Folwark B powstał prawdopodobnie
w II połowie XIX w. Od początków XIX w. i w XX w. następuje wielokrotna zmiana
właścicieli dóbr junkierskich. W 1803 dobra von Döberitzów zostają sprzedane
wysokiemu urzędnikowi powiatowemu, którym jest Johann Christian Schmidt, zaś w
latach 1863-1867 dobrami włada Wilhelm Sauberzweig, a potem radca państwowy
niejaki Schulze. W 1884 r. całość majątku należy do rodziny von Massow (z
Maszewa).
W roku 1892 właścicielem majątku (o pow. 672 ha) jest von Dewitz, który około roku 1912 sprzedaje folwark junkrowi – Karlowi Friedrichowi von Lowitzow. W rękach tej rodziny majątek pozostaje do roku 1945 (ostatnia właścicielką jest Johanna von Lowitzow).
W końcu XIX wieku obszar dworski obejmował 693 ha żyznej
ziemi oraz 27 budynków, w tym 13 mieszkalnych. Gmina wiejska posiadała 243 ha
ziemi uprawianej przez 19 gospodarzy oraz 41 budynków, w tym 17 mieszkalnych.
Cała wieś liczyła łącznie 233 mieszkańców.
W 1883 r. wybudowano obok Osiny linię kolejową Szczecin –
Kołobrzeg.
Według źródeł z 1914 r. (spis ziemski), areały oddzielnych
folwarków były następujące:
folwark A –
514 ha,
folwark B –
124 ha.
Do lat 20-tych XX w. podwórza folwarczne były wyraźnie oddzielone od zespołu pałacowego. Obecnie po obiektach tych nie ma żadnych śladów. Pałac został całkowicie zniszczony w 1945 r. Na jego miejscu można znaleźć zachowane częściowo relikty nekropolii rodziny von Lowitzów (w gęstych zaroślach podworskiego parku).
W 1939 r. liczba mieszkańców wzrosła do 250, natomiast
gospodarzy nadal było 19. Do roku 1970 w Osinie było samodzielne PGR, a od 1971
r. siedziba Kombinatu PGR, w skład którego weszły zakłady rolne m.in. Bodzęcin,
Kikorze, Węgorzyce oraz PGR-y w gminach Nowogard i Maszewo.
Lokalizacja siedziby KPGR-u spowodowała istotne zmiany w strukturze funkcjonalno-przestrzennej i wyposażeniu. We wsi skoncentrowano budownictwo mieszkaniowe, które przybrało charakter osiedla miejskiego, wielokondygnacyjnego. Rozbudowano zaplecze produkcyjno-usługowe i magazynowe. Na terenie ośrodka Zakładu Rolnego zlokalizowano fermę bydła mlecznego na 1500 stanowisk, w większości o technologii rusztowej.
W pobliżu Osiny znajduje się cmentarzysko kurhanowe –
Wpisane do rejestru zabytków Nr A-1336.
Cmentarzysko kurhanowe z epoki późnego brązu oraz wczesnego
średniowiecza. Rozpoznano 206 kopców ziemnych o średnicy podstawy od kilku do
30 m i wysokości od kilkudziesięciu cm do 3 m. Cmentarzysko w Osinie należy do
największych pół kurhanowyh zachowanych na Pomorzu Zachodnim.
Pole kurhanowe położone jest po obu stronach toru kolejowego
relacji Szczecin – Kołobrzeg, około 1250-1750 m na płn-wsch. Od stacji
kolejowej w Osinie, na płd od rzeki Pilesza, po obu stronach jej dopływu –
rzeczki Leśnica. Cmentarzysko zlokalizowane na gruntach leśnych Nadleśnictwa
Nowogard.
We wsi znajduje się Kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP
– Wpisany do rejestru zabytków Nr 963
Kościół w Osinie leży w najstarszej części wsi, na wzgórzu
Grodno, którego zbocza opadają stromo ku płynącej u jego stóp Stepnicy.
Pierwszą świątynię wzniesiono z bloków granitowych na planie prostokąta już w XIV wieku. Podczas przebudowy w połowie XIX wieku zaopatrzono ją w sygnaturkę w stylu nowogardzkim lożę kolatorską. Patronat nad świątynią sprawowali dziedzice miejscowego majątku.
Do najstarszego wyposażenia kościoła należała romańska
chrzcielnica z czerwonego granitu o średnicy 92 cm, którą Rzeszowski datuje na
XII – XIII wiek. Aż do 1945 roku kościół w Osinie miał status parafii. Po
wojnie długo pozostawał w ruinie, aż w 1981 roku został gruntownie przebudowany
i poświęcony 23 października 1983 roku pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia
NMP. Erekcji nowej parafii, należącej do dekanatu Maszewo, dokonano 31 maja
1982 roku.
Po folwarku pozostał park podworski – Wpisany do rejestru zabytków Nr 945
Założony prawdopodobnie na przełomie XVIII/XIX w., swobodny,
krajobrazowy. Położony na wzgórzu stromo opadającym ku rzece Stepnicy. Zachował
się cenny starodrzew komponowany (w tym wiele okazów o charakterze pomników
przyrody). W części płn-wsch. położony jest cmentarz rodowy z monumentalnym
krzyżem wykutym z granitu (z herbem rodu von Lowitzow). Pałac zniszczony w 1945
r., nie zachowany.
Po południowej stronie Osiny znajduje się cmentarz polowy – Wpisany do rejestru zabytków Nr 1157
Założony pod koniec w. po płd stronie wsi, przy drodze do
Przypólska. Czytelna jest zbliżona do kwadratu parcela, z bramą od strony
drogi. Aleja lipowa wyznacza krzyżowo podział cmentarza na kwatery. Zachowane
są w części obiekty sepulkralne i starodrzew komponowany.
Obecnie jest to dość duża wieś gminna, ośrodek o znaczeniu lokalnym. Wieś jest ośrodkiem administracyjnym, znajduje się tutaj urząd gminy, poczta, szkoła podstawowa i gimnazjum. Działa wiejska oczyszczalnia ścieków i składowisko odpadów komunalnych. We wsi znajduje się przychodnia lekarska i ośrodek pomocy społecznej. Osina posiada połączenie kolejowe z Goleniowem i Kołobrzegiem (przystanek kolejowy Osina), przez linię, którą jeżdżą nowoczesne autobusy szynowe. Autobusy PKS kursują m.in. do Nowogardu i Goleniowa. Wieś pełni funkcje rolniczo-administracyjno-przemysłowe.
Wieś jest położona około 3 km na południe od drogi krajowej
nr.6 i około 4 km na zachód od Osiny
Obecnie obserwuje się duży przyrost nowych domów,
szczególnie w północnej części wsi, w okolicach lasu. W centrum wsi znajduje
się staw i plac zabaw, zaś w południowej części największa w gminie kopalnia
żwirów i piasków o bardzo głębokim wyrobisku (przy drodze leśnej prowadzącej do
Osiedla-Mosty). Na wschód od wsi, bliżej Osiny, znajduje się niewielka kolonia.
Wieś posiada połączenia drogowe z Osiną oraz drogą krajową nr 6 (oddaloną o ok.
3 km). Okoliczne lasy to tereny atrakcyjne dla turystów pieszych i rowerowych,
przez Krzywice przebiega szlak rowerowy Równina Nowogardzka.
Na miejscu wsi istniało już w epoce neolitu prasłowiańskie
grodzisko.Na granicy Krzywic i Redostowa odkryto cmentarzysko urnowe kultury
łużyckiej. Wydobyto tutaj m.in. popielnicę i pierścionek brązowy z V okresu
epoki brązu lub początków epoki żelaza. Z tego samego zapewne miejsca pochodzi
zapewne grot oszczepu z brązu datowany na rok 1700 p.n.e.
Z okresu rzymskiego (I – IV w. n.e.) pochodzi cmentarzysko z
grobami jamowymi, z których wydobyto m.in. 2 oczkowate zapinki, 2 bransolety,
klucz żelazny, 2 przęśliki i 4 szklane paciorki. Nad jeziorem Białym – rzekomo
w popielnicy – znaleziono brązową monetę cesarza Magnusa Maximusa panującego w
latach 383- 388 n.e. W 1971 r. na południe od jeziora szczecińscy archeolodzy
odkryli osadę z późnego okresu rzymskiego. Znaleźli tutaj fragmenty ceramiki,
żużle żelazne i gliniany przęślik.
Na stromym zboczu prawej krawędzi doliny Gunienicy o
wysokości względnej 23 m, w lesie 2 km na zachód od Krzywic, leży słowiańskie
grodzisko wyżynne zwane „Schlossberg”, „Hűnengraben”, a dawniej też „Waldburg”.
Ma ono kształt skrzyniowego czworoboku (trapez) ograniczonego od północy
głębokim parowem. Umocnienia składają się w dwóch częściach: jądra o wymiarach
40 x 50 m oraz okrągło zakończonego podgrodzia wysuniętego na wschód około 40
m. Na grodzisku znaleziono kości wołu i wieprza oraz ceramikę „Późno i
środkowosłowiańską”. W 1832 r. Karol Norden opublikował na łamach „Powszechnej
Pomorskiej Gazety Ludowej” nowelę „Das Eeiland von Polchow”, w której opisał
stojący na grodzisku zamek Flemmingów zwany „Heindehőf” (Leśnym Dworem).
Wg H. Lemckego, pierwsza wzmianka o powstaniu wsi pochodzi z
1291 r. w tym okresie, tj. na przełomie XIII i XIV w., książę pomorski –
Bogusław IV szukający środków pieniężnych na prowadzenie wojny z Brandenburgią,
spośród innych nadań na rzecz Zakonu Joannitów, nadaje temu zakonowi wieś
Krzywice (Bractwo Szpitalne w randze zakonu rycerskiego powstało w Jerozolimie
w końcu XI w.; pierwsze nadania na Pomorzu Zachodnim w Sławnie i w Stargardzie
nad Iną otrzymało od księcia Czcibora I w połowie XII w.). W połowie XIV w. – w
wyniku najazdów Brandenburczyków Joannici rezygnują z nadania lennego w
Krzywicach. W 1334 r. należały Krzywice do zamku w Błotnie, następnie przeszły
na własność Ebersteinów z Nowogardu. Przy podziale dóbr w 1569 r. Krzywice
dostało się Wolfgangowi von Eberstein z Maszewa. Wieś składała się wówczas z 39
łanów czynszowych, 4 łanów kościelnych, 12 chłopów, 1 zagrodnika oraz karczmy. Z
innych źródeł wynika, że w 1580 r. istniało we wsi 12 gospodarstw chłopskich i
1 gospodarstwo zagrodnicze. Od czasu wprowadzenia prac regulacyjnych przez
Komisję Generalną w Stargardzie, wieś była domeną państwową (od 1824 r.
należała do Urzędu Inwestytury w Nowogardzie). W 1821 r. wzniesiono nowy
budynek szkoły. Dochody nauczyciela, który był jednocześnie kościelnym i
organistą, a także trudnił się pszczelarstwem, wynosiły 123 talary. Do szkoły w
końcu XIX w. uczęszczało 66 dzieci. Szkoła podstawowa funkcjonowała w
Krzywicach do 1976 r. jako placówka 4 – klasowa.
W 1822 r. wybudowano kościół z głazów narzutowych z wieżą według stylu nowogardzkiego. Był on filią parafii w Redostowie i posiadał 31 ha ziemi. Pastor uprawiał 14 ha. Najcenniejszym wyposażeniem świątyni były organy.
Na wieży kościoła znajduje się dzwon z 1893 roku wyprodukowany przez szczecińską firmę G.Voss & Sohn.
Po roku 1945 kościół poświęcono pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa i podporządkowano parafii w Osinie. W końcu XIX w. wieś liczyła 430 mieszkańców oraz 48 zagród. Chłopi zostali oczynszowani już w 1805 r. Obszar wsi wynosił 1070 ha, najwięcej ziemi, aż 159 ha posiadał sołtys. Ostatnim sołtysem Krzywic była w roku 1939 Emma Falk, która posiadała tutaj niewielki majątek folwarczny.
Krzywice zdobyte zostały 5 marca 1945 r. W 1953 r. założono tutaj rolniczą spółdzielnie produkcyjną. W latach 1945 –1954 osada należała do gminy Długołęka, zaś w latach 1954 – 1975 do gromady Osina. Wśród 46 zagród zachowało się wiele domów szachulcowych. Za domami ciągnie się droga zwana zapłociem, za stodołami stoły jeszcze gdzieniegdzie piece chlebowe.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
1734 – 60-70 mieszkańców
1871 – 435 mieszkańców w tym 211 mężczyzn i 224 kobiety,139
dzieci poniżej 10 roku życia oraz 274 mieszkańców powyżej 10 roku życia
umiejących czytać i pisać
Wieś jest położona około 6 km za zachód od Nowogardu nad
jeziorem Kościuszki w pobliżu drogi krajowej nr 6.
W średniowieczu wieś Kościuszki stanowiła lenno rycerskie Fryderyka von Hindenburg, co podają źródła z roku 1266. W tym czasie istniał tutaj zamek rycerski. Od 1274 własność grafa Ottona von Eberstei. W XVI wieku tereny te przejmuje od Ludwika III Eberstein rodzina von Lockstedt, która ma nad nimi władanie aż do roku 1803. W tym czasie powstaje tutaj folwark i rozwija się rolnictwo. Po nich majątek kupuje junkier –kapitan Heinrich von Schmidt, później właściciele zmieniają się dosyć szybko, w większości są to mieszczanie. W 1828 r. folwark kupuje Johann Friedrich von Backhaus, który sprzedaje go w roku 1837 Heinrichowi Kirchhoff. W I połowie XIX wieku część wsi zostaje własnością Kamery Izby Skarbowej w Nowogardzie (domena państwowa od 1824). Według danych z 1872 r. (H. Berghaus) osadzonych było, w wyniku parcelacji, w chłopskiej części Kościuszek 64 właścicieli rolnych. Wieś zamieszkiwało 547 mieszkańców. Istniało tu 70 budynków mieszkalnych oraz 89 budynków gospodarczych. Areał gruntów rolnych wynosił 4120 Mg (1030 ha). W roku 1892 dzierżawcą folwarku zostaje niejaki Hartmann. Folwark jest cały czas dzierżawiony, w 1905, za czasów Franza Klütza zostaje on rozparcelowany, zaś reszta dóbr jest pod dzierżawą Ottona Doelke. W spisie majątkowym z roku 1920 figuruje jako dzierżawca Fritz Müller, a następnie Richard Strehlow. W 1920 powstaje nowy folwark (w miejscu dawnego majątku rycerskiego), którego dzierżawcą był Otto Radolff, który posiadał 202 ha. Według spisu z 1939 r. nowy folwark posiadał 122 ha gruntów rolnych.
Na obrzeżach wsi znajdują się pozostałości zamku. Na pewno w miejscu zamku istniało wcześniej założenie drewniane. Nie znana jest data wzniesienia murowanych elementów. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z lat 1278-1301, kiedy jej właścicielem był Friedrich von Hindenburg. Nie wiadomo czy to on wzniósł zamek czy raczej jego następcy. Po zamku pozostał kopiec o wysokości 3,5 m i wymiarach majdanu 17,8 x 20,5 m. Na jego południowym stoku widnieją relikty kwadratowej wieży z głazów narzutowych o wysokości 2,5 m. Zachowany fragment, o wymiarach wnętrza 4,7 x 4,7 m i grubości murów 2,4 m, mieścił loch więzienny, na co wskazuje komin wentylacyjny.
Do najważniejszych obiektów wartych zobaczenia zalicza się neogotycki kościół z 1844 roku z drewnianym szczytem.
W 1945 r. obiekty folwarczne zajmuje wojsko. Potem budynki
podzielono między osadników wojskowych. Zniszczony w 1945 r. dwór rozebrany
został w latach 50-tych. W 1945 obiekty majątku zostają zajęte przez Polaków,
rozebrano dwór i skolektywizowano wieś przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych. W
połowie lat 70-tych pozostającą w podwórzu folwarcznym, ocalałą częściowo
oborę, przerobiono na chlewnię.
