Stepnica ( do 1945 Groß Stepenitz / Bad Stepenitz ) – część I

Miasto leżące przy ujściu Gowienicy do Zalewu Szczecińskiego, przy drodze wojewódzkiej nr. 111, łączącej Goleniów z Wolinem.

Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od słowa Ščepnica lub z języka polskiego szczepa= holzscheit.

W latach 30-tych XX wieku w wyniku przeprowadzonych badań archeologicznych, na terenie miasta odnaleziono: z epoki kamiennej, motykę z rogu jelenia, fragment siekiery krzemiennej, młotek kamienny z otworem, siekierę kamienną z otworem i trzy krzemienne topory. Z epoki brązu odkryto pole urnowe i kamień krzemienny, a z epoki żelaza ślady kultury lateńskiej określanej terminem La Tène, w postaci urny.

fot. Stepnica na widokówce z roku 1903. Kolekcja Tomasz Wetta

Czytaj dalej „Stepnica ( do 1945 Groß Stepenitz / Bad Stepenitz ) – część I”

Krokorzyce ( do 1945 Köckeritz )

Osada położona przy drodze w Widzieńska do Zielonczyna.

Pierwsza wzmianka pojawia się w roku 1594, kiedy to wzmiankowana jest na tym terenie opuszczona papiernia należąca do urzędu w Wolinie. Według opisu komisji szwedzkiej z roku 1654, papiernia znajdowała się w dobrym stanie. W 1673 roku odbudowano spalony młyn. W 1727 wzniesiono nową konstrukcję młyna. W 1764 roku młyn przeszedł w ręce prywatne. Na miejscu młyna w 1939 roku, znajdowało się nadleśnictwo z gospodarstwem stawów hodowlanych.

Przez krótki czas po zakończeniu II wojny światowej osada nazywała się Kokorzyce.

Dziś w Krokorzycach, również znajduje się leśniczówka, należąca do Nadleśnictwa Goleniów.

Według spisu z 2009 roku mieszkało tu 14 osób.

Czytaj dalej „Krokorzyce ( do 1945 Köckeritz )”

Budzień ( do 1945 Schützendorf )

Wieś położona jest na skraju Doliny Dolnej Odry, Równiny Goleniowskiej i Puszczy Goleniowskiej. Tuż przy drodze wojewódzkiej nr.111 łączącej Goleniów ze Stepnicą.

W latach 30-tych XX wieku, w wyniku przeprowadzonych na terenie wsi prac archeologicznych, odnaleziono siekiery kamienne, siekiery krzemienne i siekiery kamienne z otworem z epoki kamiennej. Odnaleziono również kopiec z urną i skremowanymi szczątkami z nieznanej epoki.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1786 roku, kiedy to Fryderyk II zatwierdził plan założenia wsi dla 40 rodzin tzw. „bei der Stepenitzschen Bache”. Zamiast w/w planu, osiedlono tylko 24 kolonistów z Pomorza, Meklemburgii, Brandenburgii i Frankonii, zgodnie z planem melioracyjnym Wilhelma Schütza. Wybudowano 12 domów w zabudowie bliźniaczej, po południowej stronie drogi, a po północnej wzniesiono stodoły. W 1825 roku spłonęła zachodnia część wsi wraz ze szkołą i 5 budynkami.

fot. Restauracja należąca do Roberta Görsa. Rok 1926. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda

Czytaj dalej „Budzień ( do 1945 Schützendorf )”

Stepniczka ( do 1945 Klein Stepenitz )- nieistniejący kościół protestancki

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z roku 1594, kiedy to jest wymieniany w rejestrze jako kościół zbudowany w XIV wieku. Przed wybudowaniem kościoła w Stepniczce, nabożeństwa odbywały się w kościele w Stepnicy.

W 1733 roku, kościół w Stepniczce został zniszczony. Niestety nie wiadomo w jaki sposób, można się tylko domyślać, iż przyczyną był pożar, co zdarzało się w tamtych czasach dosyć często.

W 1748 roku, wybudowano nowy kościół z wieżą, według projektu mistrza budowlanego J. G. Damesa. W roku 1893, iglica wieży została zniszczona przez piorun. Została odbudowana w pierwotniej formie przez mistrza ciesielskiego Köllera z Pribbernow ( Przybiernów).

Kościół stał w centrum wsi, na nieczynnym już w latach 30-tych XX wieku, cmentarzu przykościelnym.

fot. Zdjęcie kościoła w Stepniczce – lata 30-te XX wieku

Czytaj dalej „Stepniczka ( do 1945 Klein Stepenitz )- nieistniejący kościół protestancki”

Piaski Małe – ( do 1945 Sandhof )

Wieś położona tuż za wsią Stepniczka, przy drodze do Kopic.

Pierwotnie była to osada należąca do Stepniczki. Założona w 1741 roku. Jako pierwsze znajdowało się tam olęderskie gospodarstwo rolne o powierzchni 220 akrów. W 1752 roku była to pojedyncza osada folwarczna ( tzw.Vorwerk). Już w roku 1837 była większą osadą kolonijną. W 1939 roku znajdowało się tu jedno dziedziczne gospodarstwo liczone jako część Stepniczki.

fot. Plan osady Sandhof ( Piaski Małe) z roku założenia- 1741

Czytaj dalej „Piaski Małe – ( do 1945 Sandhof )”

Stepniczka ( do 1945 Klein Stepenitz )

Wieś leży, na północ od Stepnicy przy drodze do Kopic.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1291 roku, kiedy to Bogusław IV, Barnim II i Otto I przekazują dwie części wsi Klein Stepenitz ( Stepniczka) i Ganserin ( Gąsierzyno) Joanicie Gerhardowi von Gollnow. W 1299 roku Bogusław IV, potwierdza darowiznę trzeciej części wsi Genserin i Klein Stepenitz na rzecz klasztoru żeńskiego w Wolinie przez rycerza Friedricha von Hindenburg.

fot. Plan Stepniczki z roku 1837

Czytaj dalej „Stepniczka ( do 1945 Klein Stepenitz )”

Gąsierzyno ( do 1945 Ganserin ) – kościół protestancki

Pierwsza wzmianka o kościele w Gąsierzynie pochodzi z 1594 roku. Jest on wzmiankowany jako budynek z wieżą i dwoma dzwonami. W 1654 roku, pisano o kościele drewnianym z wieżą z iglicą od strony południowej. W 1681 roku, przebudowano wieżę. W 1713 zaczęto przebudowę kościoła w konstrukcji szachulcowej. Początkowo odnowiona wieża, została zastąpiona później dzwonnicą.

fot. Kościół i szkoła . Widokówka z kolekcji Wojciecha Jandy

Czytaj dalej „Gąsierzyno ( do 1945 Ganserin ) – kościół protestancki”

Gąsierzyno ( do 1945 Ganserin )

Wieś położona na północny zachód od Stepnicy, przy drodze do Stepnica-Kopice.

Nazwa pochodzi prawdopodobnie z języka polskiego – gęś – gans, gąsior – Gänserich, może też pochodzić od nazwiska założyciela wsi.

W XIX wieku na północny zachód od Gąsierzyna, przy okazji kopania kanału Papenwasser, znaleziono siekierę z brązu.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1291 roku, kiedy to Bogusław IV, Barnim II i Otto I, przekazują dwie części wsi Joanicie  Gerhardowi von Golnow. W 1299 roku, Friedrich von Hinnenborch przekazuje 1/3 wsi na rzecz klasztoru kobiecego w Wolinie. W 1318, wieś jest wzmiankowana w akcie darowizny wsi Kopice.

fot. Gąsierzyno – rok 1910. Zdjęcie z kolekcji Wojciecha Jandy

Czytaj dalej „Gąsierzyno ( do 1945 Ganserin )”

Świętowice ( do 1945 Schwantefitz )

Osada, a kiedyś wieś położona jest na północ od Stepnicy, przy drodze między Gąsierzynem, a Kopicami, nad Zalewem Szczecińskim przy wyspie Chełminek.

Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzi od Schwane i Swante See lub z języka polskiego „święty”.

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1280 roku, gdzie wieś występuje pod nazwą Zwantowitz. W 1361 roku wieś jest wzmiankowana pod nazwą Swantevicze, przy okazji sprzedaży przez zakon joannitów, gospody klasztorowi w Wolinie.

W 1594 roku wg rejestru kościelnego, we wsi było 10 zamieszkałych gospodarstw i dwa opuszczone. W 1654 roku urząd w Wolinie zaczął pobierać podatki z dóbr klasztornych, a we wsi mieszkało 9 chałupników oraz jeden właściciel gospody.

fot. Mapa Świętowic z 1835 roku

Czytaj dalej „Świętowice ( do 1945 Schwantefitz )”

Kopice ( do 1945 Köpitz)-kościół protestancki

W Kopicach ( do 1945 Kõpitz ), do końca wojny znajdował się kościół parafialny p.w. Św. Marcina, był to kościół protestancki. Pierwotnie patronem kościoła był klasztor w Wolinie. Parafia posiadała kościół filialny w Gąsierzynie ( Do 1945 Ganserin) oraz kościół w Świętowicach ( do 1945 Schwantefitz). Do parafii należały miejscowości : Kopice, Gąsierzyno, Świętowice, Czarnocin oraz Śmięć.

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z roku 1594, kiedy to wspomina się o budowie wieży kościelnej z dwoma dzwonami. Najprawdopodobniej sam kościół bez wieży powstał wcześniej, lecz nie jest w żadnych dokumentach wymieniany. W roku 1701 odrestaurowano wtedy już 100- letnią wieżę.

fot. Zdjęcie kościoła w Kopicach z roku 1939

Czytaj dalej „Kopice ( do 1945 Köpitz)-kościół protestancki”