Na dawnym cmentarzu ewangelickim w Lubczynie w 2003 roku utworzono lapidarium z ocalałych nagrobków i krzyży byłych mieszkańców Lubczyny. Również na tym ternie ustawiono pomnik, poświęcony poległym mieszkańcom wsi Lubzin ( Lubczyna ) na frontach I WŚ.
Pierwotnie pomnik stał w centrum wsi przy kościele. Po zniszczeniu kościoła i jego rozebraniu, pomnik przez długie lata leżał zapomniany. Dziś ustawiony na cmentarzu ewangelickim, przypomina o byłych mieszkańcach i tragedii jaką była I WŚ. W dzisiejszym pomniku brak zwieńczenia, jakim był hełm -Stalheim. Niestety zaginął po wojnie i do dziś nie został odnaleziony.
fot. Pierwotny wygląd pomnika. Kolekcja Wojciech Janda
fot. Pomnik i kościół – rok 1932. Widokówka z kolekcji Wojciech Janda
fot. Miejsce gdzie stał kościół i pomnik. Zdjęcie Wojciech Janda
Pierwotnie pomnik miał wyglądać inaczej. Mieszkańcy proponowali opcje przedstawione poniżej na rysunkach. Niestety prowadzący nadzór nad pomnikami Georg Hanig ze Szczecina, postanowił że pomnik będzie wyglądał troszkę inaczej. Lubczyński pomnik, jak na ówczesne czasy był okazały. W innych miejscowościach, stawiano również takie pomniki, lecz dużo skromniejsze. Z racji tego, że ówczesna Lubczyna liczyła 1400 mieszkańców i była bogata wsią, zdecydowano się na wersję dużo okazalszą.
fot. Propozycje władz wsi odnośnie projektu pomnika
Na czole pomnika widnieje napis:
Ihnen im Weltkriege 1914-1918 gefallenen Helden
In Dankbarkeit und Treue die Gemeinde Lübzin
Bohaterom poległym w wojnie światowej 1914-1918
Z wdzięcznością i wiernością Gmina Lubczyna
fot. Przód pomnika- zdjęcie Wojciech Janda
Określenie „bohaterowie” w odniesieniu do I wojny światowej jest niezwykle złożone i problematyczne. Wojna pochłonęła miliony ofiar i pozostawiła głębokie blizny w społeczeństwach, które w niej uczestniczyły. Ważne jest, aby pamiętać o poległych i ich cierpieniu, nie gloryfikując przy tym wojny i przemocy. I wojna światowa była strasznym wydarzeniem w historii ludzkości. Należy pamiętać o ofiarach i wyciągać wnioski z błędów przeszłości, aby zapobiec takim okrucieństwom w przyszłości. Jednak w I wojnie światowej było również wielu ludzi, którzy wykazali się odwagą i poświęceniem, niosąc pomoc innym. Lekarze, ratownicy, pielęgniarki i wszelkiego rodzaju pomocnicy ryzykowali życie, aby ratować życie i łagodzić cierpienie. Powinniśmy pamiętać o milionach poległych, zarówno żołnierzach, jak i cywilach, i uznać ich cierpienie. Jednocześnie powinniśmy docenić odważne czyny tych, którzy nieśli pomoc innym i starali się złagodzić ich ból. I wojna światowa powinna być przestrogą, abyśmy angażowali się w pokój i człowieczeństwo oraz sprzeciwiali się wszelkim formom przemocy i ucisku.
Nad napisem znajduje się złamany miecz na pomnikach I WŚ symbolizuje klęskę, zakończenie walki i utratę życia przez żołnierzy. Jest to znak, który ma na celu oddanie hołdu tym, którzy zginęli w konflikcie oraz wyrażenie smutku i pamięci o ich poświęceniu. Głownia miecza stylizowana na gryfa pomorskiego.
fot. Motyw złamanego miecza – zdjęcie Wojciech Janda
Na lewym i prawym boku pomnika znajdują się nazwiska poległych wraz z rangą w jakiej służyli i datą śmierci w latach 1914 -1916( lewy bok) i 1916 -1918 ( prawy bok ). Na tylnej ścianie pomnika znajdują się nazwiska mieszkańców Lubczyny, którzy zmarli po zakończeniu działań wojennych w wyniku odniesionych ran podczas walk.
fot. Lewy bok pomnika – zdjęcie Wojciech Janda
fot. Prawa strona – zdjęcie Wojciech Janda
fot. Tył pomnika – zdjęcie Wojciech Janda
Spis poległych od lewego boku ( nazwisko i imię, ranga, gdzie służył, gdzie poległ i data) :
HÖFS AUGUST – Muszkieter- służył w 106 Pułku Piechoty im. Króla Jerzego ( 7 Saksoński )- 1914-09-03
RACKOW WILHELM – Rezerwista – służył w 9 Regimencie Grenadierów – 1914-10-05
BAUMGARDT MAX – Muszkieter – 1914-10-20
SCHWAHN ERNST – szeregowiec- 1914-11-13
HAVENSTEIN GUSTAV – Kapral – 1914-11-19
RUTZ EWALD – żołnierz-szeregowiec – służył w 140 Pułku Piechoty – 1914-11-23
TIETZ WILHELM – Ochotnik – służył w 2 Pułku Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma IV – 1914-12-04
ERDMANN AUDUST – Kanonier – 1914-12-06
BEDUHN GUSTAV – Sanitariusz – 1914-12-07
BOLLWIG ALBERT – żołnierz-szeregowiec – 1914-12-14
GRIESSBACH HERMANN – żołnierz-szeregowiec – 1914-12-30
LEUOW AUGUST – Muszkieter – 1915-02-20
HARDER WILHELM – Rezerwista – służył w 149 Pułku Piechoty -poległ na froncie wschodnim w Galicji 1915-03-18
DIETRICH WILHELM – Pionier – 1915-03-24
HAVENSTEIN AUGUST – Rezerwista – 1915-06-07
MAU ALBERT – Muszkieter – służył w 42 Pułku Piechoty im. Księcia Moritza von Anhalt-Dessau ( 5 Pomorski ) – 1915-06-17
GRIESSBACH WILLI – Muszkieter – 1915-06-23
LEUOW GUSTAV – szeregowiec– służył w 49 Pułku Piechoty ( 6 Pomorski ), poległ na froncie wschodnim w operacji na linii Narew-Bóbr-Schlacht – 1915-08 – nieznany dzień zgonu
GROSS BERNHARD – Starszy szeregowiec – 1915-08-11
HARTWIG FRITZ – żołnierz/ szeregowiec -służył w 34 Pułku Fizylierów im. Królowej Szwecji Wiktorii (1 Pomorski) – 1915-08-12
WINGERT HERMANN – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – służył w 267 Rezerwowym Pułku Piechoty – 1915-09-01
WINGERT FERDINAND – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – służył w 342 Pułku Piechoty – 1915-09-16
KOHN ALBERT – Starszy szeregowiec – 1915-09-26
ZIMMERMANN GUSTAV – Muszkieter – służył w 14 Pułku Piechoty im. Hrabiego Schwerin ( 3 Pomorski ) -poległ w trakcie ofensywy na froncie wschodnim, na terenie Rosji – 1915-09-27
FISCHER KARL – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – służył w 24 Rezerwowym Pułku Piechoty – 1915-11-23
GÄDTKE RICHARD – zapasowy rezerwista – służył w 34 Rezerwowym Pułku Piechoty im. Królowej Szwecji Wiktorii ( 1 Pomorski ) – 1916-03-27
HEMPEL HERMANN – zapasowy rezerwista – 1916-04-06
TIETZ ROBERT – Maszynista w marynarce wojennej – 1916-06-01
TIETZ HERMANN – zastępca oficera – służył w 42 Pułku Piechoty im. Księcia Moritza von Anhalt-Dessau ( 5 Pomorski ) – 1916-08-07
ZUTHER GUSTAV – Kapral – służył w 52 Pułku Artylerii Polowej ( Tylnopomorski ) – 1916-06-29
TANK GUSTAV – muszkieter – służył w 49 Pułku Piechoty ( 6 Pomorski ) – 1916-07-20
DOLLERSCHELL KARL – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1916-08-02
ZIEMER KARL – Muszkieter – służył w 149 Pułku Piechoty ( 6 Zachodniopruski ) – 1916-08-07
KOHN HERMANN – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – służył w 42 Pułku Piechoty im. Księcia Moritza von Anhalt-Dessau ( 5 Pomorski ) – 1916-08-09
SCHREIBER OTTO – Kapral służył w 9 Pułku Grenadierów – 1916-08-15
LOBITZ ERNST – Muszkieter – służył w 14 Pułku Piechoty im. Hrabiego Schwerin ( 3 Pomorski ) – 1916-09-22
MÜLLER LEBERECHT – zapasowy rezerwista – 1917-01-07
MÜLLER ALBERT – Kapral – 1917-09-15
GIESE OTTO – Muszkieter – 1917-02-03
BAUMGARDT WILHELM – zapasowy rezerwista – 34 Rezerwowym Pułku Piechoty im. Królowej Szwecji Wiktorii ( 1 Pomorski ) – 1917-03-30
KRÜGER HERMANN – Huzar – 1917-04-09
HILDEBRANDT AUGUST – Muszkieter – 1917-05-01
JAHNKE ROBERT – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1917-05-11
HAHN ALBERT – Grenadier – 1917-05-13
PETRŸ AUGUST – Grenadier – służył w 211 Rezerwowym Pułku Piechoty – 1915-04-30
PETRŸ ALBERT – Rezerwista – służył w 9 Rezerwowym Pułku Piechoty – 1917-06-05
PETRŸ FRANZ – Muszkieter – 1918-10-05
TANK AUGUST – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1917-05-23
ZIMMERMANN AUGUST – Kanonier – 1917-07-21
STRUCK BERNHARD – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1917-08-01
STARK JOHANNES – zastępca oficera – 1917-08-15
FISCHER ALBERT – Kanonier – 1917-09-03
FISCHER HERMANN – Starszy szeregowiec – służył w 34 Pułku Fizylierów – 1917-10-04
STRAUCH AUGUST – Muszkieter – 1917-10-25
KLUGE GUSTAV – zapasowy rezerwista – 1917-12-16
WENDTLAND ROBERT – Starszy szeregowy – 1915-12-17
KEIL HERMANN – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1918-05-17
PAHLOW AUGUST – Muszkieter – 1918-06-08
SEELIGER ERNST – Podporucznik – 1918-07-03
VÖLZ GUSTAV – Starszy szeregowy – 1918-08-04
SPLITTGERBER ALFRED – Podporucznik – służył w 45 Rezerwowej Kompani Pionierów . Poległ w czasie walk obronnych nad Mozą – 1918-09-29
KLÜTZ HERMANN – Kanonier – 1918-10-25
SCHUBBERT ERNST – Podporucznik – służył w 140 Pułku Piechoty ( 4 Zachodniopruski ) – 1918-10-31
PRÄTZ KARL – Muszkieter – 1918-05-31
PRÄTZ FRITZ -Muszkieter – 1918-11-05
Zmarli po zakończeniu działań wojennych w wyniku ran odniesionych na wojnie:
FRANK RAINHOLD – Muszkieter – 1917-12-21
UTECHT HERMANN – Muszkieter – 1919-02-09
KOHN JOHANNES – Kanonier – 1919-08-03
WUSSOW ALBERT – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1919-09-12
DUCHOW HANS – starszy marynarz – zamieszkały w Camelsberg czyli Inoujściu, został ranny 1916-06-14 – zmarł 1920-02-20
KRAMER ALBERT – szeregowiec Landszturmu, czyli pospolitego ruszenia – 1921-05-01
MARTEN KARL – starszy marynarz – 1922-02-18
Współrzędne pomnika i lapidarium: 53.507328, 14.710676
fot. Zaznaczone miejsce umiejscowienia pomnika
fot. Zaznaczone miejsce pierwotnego posadowienia pomnika