Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Kartlewo ( do 1945 Kartlow )

W centrum wsi znajduje się pomnik. Jest on poświęcony poległym mieszkańcom wsi w czasie I Wojny Światowej. Takie pomniki stawiano swoim poległym w całej Europie, również w Polsce. Pomniki te nie tylko miały upamiętniać najbliższych poległych z danej miejscowości, ale również być bolesną pamiątką po wszystkich poległych w czasie tej wojny, niezależnie od narodowości czy też wyznania. Trzeba pamiętać, iż w czasie I WŚ poległo około 500 tysięcy Polaków, a około 900 tysięcy zostało rannych, służąc w różnych armiach zaborczych, czasami tocząc bratobójcze walki.

fot. Zdjęcie pomnika z 1932 roku. Widokówka ze zbiorów Wojciech Janda

Pomnik w Kartlewie postawiono w roku 1926. Pierwsze wskazane miejsce, gdzie miał stanąć pomnik, było za bardzo na uboczu. Właściwą lokalizację wybrano głównie ze względu, iż była umiejscowiona w centrum wsi i rosły w tym miejscu 4 dęby. Pierwotnie miał on mieć inną formę, bardziej reprezentacyjną i bogatszą, zaproponowaną przez firmę Dahl ze Szczecina. Niestety wioski nie było stać na taki pomnik, więc zdecydowano się na obecną formę. Pomnik wykonano z ciosanego kamienia, który ułożono w formie piramidy. Na jednym z boków zamontowano tablicę pamiątkową. Nad miejscem gdzie znajdowała się tablica, umiejscowiono „stalowy hełm” -Stahlhelm. Na jednym z boków, widoczna na kamieniu data 1918.

fot. Stahlhelm- stalowy hełm – zdjęcie Wojciech Janda

fot. Widoczna data na kamieniu, zdjęcie Wojciech Janda

fot. Widok na pomnik od frontu. Zdjęcie Wojciech Janda

Niestety  tablica do naszych czasów nie przetrwała, lecz na podstawie archiwalnych dokumentów możemy dowiedzieć się jak wyglądała. U góry tablicy widniał napis, że polegli za Ojczyznę i Naród. Poniżej w dwóch rzędach widniały nazwiska poległych mieszkańców.  Nazwiska żołnierzy pochodzą z listy poległych z archiwum w Berlinie. Nie ma pewności czy to są wszyscy, ponieważ nie zawsze byli umieszczani na tej liście. Lecz na rysunku tablicy, widnieje 17 nazwisk, tylko są nieczytelne, dlatego korzystałem z archiwalnej listy poległych. W spisie: nazwisko i imię oraz data śmierci.

Behling  Otto  1919-05-21

Lemke Fritz   1915-03-01 

Steinhöfel Fritz  1917-08-21

Ventsch Heinrich    1916-10-23

Fischer Hermann  1917-06-28

Lemke Wilhelm  1914-11-10

Unnasch Wilhelm 1916-10-11

 Ventsch August 1916-10-14

Ventsch Friedrich   1918-09-25

Wittnebel Karl  1919-03-06

Flemming Fritz 1914-12-08

Flemming Willi 1915-07-23

Kühl   Albert  1914-11-10

Matz  Willi   1917-10-20

Schramm Fritz  1917-09-24

Matz  Paul  1917-05-26

Strey  Paul  1918-12-27

Po zakończeniu II wojny światowej, tablica została zniszczona.

fot. Mapa z oznaczonym pomnikiem