Wieś leży ok. 6,5 km na północ od Goleniowa, na Równinie
Goleniowskiej, na skraju Puszczy Goleniowskiej, przy drodze łączącej Żółwią
Błoć z Miękowem oraz linii kolejowej nr 401 (Szczecin – Świnoujście).
Znaleziska
archeologiczne na pobliskim wzgórzu potwierdzają istnienie na tym obszarze osad
z okresu neolitu ludności kultury pucharów lejkowatych oraz kultury ceramiki
sznurowej. Na południowym krańcu wsi odnaleziono przed wojną miecz z epoki
brązu. Pierwsze wzmianki o tych terenach pochodzą z średniowiecza, z roku 1309,
z dokumentu nadanego przez Ottona I dla miasta Goleniów, w którym daruje miastu
dwie wsie: Miękowo (Monkendorp) oraz Smedeberg. Ta ostatnia wieś już nie
istnieje i nie wiadomo dokładnie, gdzie się znajdowała. Przypuszczalnie są to
tereny dzisiejszego Białunia. Nie ulega jednak wątpliwości, że tereny te należały
w epoce średniowiecza i nowożytności do miasta Goleniowa. Na początku XIX w.
przeprowadzane odgórnie reformy uwłaszczeniowe w państwie pruskim dotarły na
tereny Goleniowa, przynosząc miastu duże korzyści ekonomiczne. Miasto otrzymało
wówczas jako odszkodowanie od zależnej wsi Żółwia Błoć ok. 1200 morgów
brandenburskich użytków rolnych, z których wydzieliło 26 dużych działek kolonizacyjnych
i założyło w latach 1827-1828 wieś Gollnowshagen (Białuń). Powstał on na planie
rzędówki z elementami ulicówki. W 1871 roku znajdowało się tutaj 63 domy
mieszkalne. Znajdował się w Białuniu wiatrak, wyrobisko piasku i różne zakłady
rzemieślnicze. W 1892 roku wieś uzyskała połączenie kolejowe z Goleniowem i
Kamieniem Pomorskim. W połowie 1847 roku mieszkało w Białuniu dwóch kowali,
dwóch cieśli, piekarz, stolarz, krawiec i stelmach, a wielu mieszkańców utrzymywało
się z pracy najemnej stałej, dniówkowej ( w 1847 roku było to 24 mężczyzn i 24
kobiety) i służby w gospodarstwach ( w 1847 roku było to 1 mężczyzna i 8 kobiet).
Wszyscy ówcześni mieszkańcy Białunia
byli wyznania ewangelickiego i należeli do parafii w Żółwiej Błoci (Barfußdorf). Po wojnie
przejściowo wieś nazywała się Goliszewo, później Golniszewo, a od 1947 Białuń.
Dzisiejszy Białuń to
wieś rolniczo – mieszkalna. Zabudowę w Białuniu stanowią w większości domy nowe
i tylko kilka domów w Białuniu pochodzi z końca XIX i początku XX wieku (domy
murowane i ryglowe). Do starszych budynków w Białuniu zalicza się dworzec
kolejowy z końca XIX wieku. Po II wojnie światowej znajdowała się w Białuniu
jednostka wojskowa (obecnie zlikwidowana).
Liczba mieszkańców w liczbach:
1871- 441 mieszkańców- w tym 209 mężczyzn,232 kobiety, 123
dzieci do 10 lat,278 osób powyżej 10 lat umiejących czytać i pisać,40
analfabetów
1905- 336 mieszkańców
1925- 329 mieszkańców
1939- 300 mieszkańców
2000- 323 mieszkańców
2009- 288 mieszkańców
Mapa Białunia z roku 1907
