Niewiadowo ( do 1945 Harmsdorf )

Wieś leży przy drodze z Żółwiej Błoci do Łożnicy, ok. 12 km na północny wschód od Goleniowa, na Równinie Goleniowskiej, w sercu Puszczy Goleniowskiej, nad rzeką Gowienicą, wzdłuż jej doliny.

Po raz pierwszy Niewiadowo jest wymieniane w dokumentach w roku 1580 jako lenno Bodzęcina. Spis wsi zależnych od Bodzęcina w roku 1595 wymienia Niewiadowo jako wieś niewielką, posiadającą 7 gospodarstw i obrabiającą 11,5 włóki ziemi (włóka to odpowiednik około 16,8 ha). Kolejna informacja z roku 1628 mówi o opodatkowaniu we wsi 27 włók chłopskich i karczmy, co świadczy o tym, że wieś w krótkim czasie powiększyła się o kilkanaście nowych zagród, w tym o karczmę. Od 1870 wieś chłopska z gospodarstwem leśnym należącym do Bodzęcina. Znajdowały się tutaj, 22 gospodarstwa domowe, 18 domów mieszkalnych, 31 budynków wolnych od podatku oraz budynek przemysłowy i szkoła. Pod koniec wieku założono tutaj folwark leśny należący do rodziny von Flemming, zarządzany przez niejakiego Weege. Wieś została założona na planie placu, później rozbudowała się do wielodrożnicy.

W centrum wsi znajduje się kościół w 1836 roku zbudowany w stylu neogotyckim. Dawniej znajdował się tutaj kościół kamienny, wybudowany w roku 1596, z dostawioną w XVIII wieku wieżą. Wokół kościoła znajdował się cmentarz, który przeniesiono za wieś po wybudowaniu nowej świątyni.  Wieżę rozebrano w 1905 roku i wybudowano nową istniejącą do dziś. Obecny kościół, przebudowany w XX wieku, posiada zakrystię, prezbiterium i nową wieżę neogotycką z czynnym mechanizmem zegarowym. We wnętrzu zachowała się neogotycka ambona i mensa ołtarzowa. W oknach trzy witraże z końca XIX w. Kościół został poświęcony 8 maja 1952 r., ma wartość zabytkową. Jest to filia parafii św. Katarzyny w Goleniowie, pw. Wniebowzięcia NMP.

Przy wejściu do kościoła znajduje się chrzcielnica z XIII-XIV wieku w stylu romańskim.

Na wieży kościoła znajduje się jedyny w gminie działający zegar. Odnowiony przez mieszkańców odmierza czas.

fot. Mechanizm zegarowy

fot. Zabytkowy dzwon znajdujący się na wieży

Po 1945 r. wieś przejściowo nazywała się Darmuszewo.

Obecna zabudowa wsi pochodzi głównie z XIX i początków XX wieku. Są to domy murowane i ryglowe, typowa architektura wiejska. W Niewiadowie, oprócz kościoła i cmentarza, znajduje się leśniczówka. Okoliczne lasy to tereny atrakcyjne turystycznie dla turystów pieszych, cyklistów, myśliwych, zbieraczy jagód i grzybów czy amatorów kąpieli, gdyż ok. 1 km na zachód od wsi znajduje się leśne jezioro Czerńsko.

fot. Zabytkowy cmentarz ewangelicki wpisany do Krajowego Rejestru Zabytków

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

1734 – 70-100 mieszkańców

1871 – 125 mieszkańców

1905 – 119 mieszkańców, w tym 60 mężczyzn ,59 kobiet, 23 dzieci poniżej 10 roku życia. 90 osób powyżej 10 roku życia umiejących czytać i pisać

1928 – 108 mieszkańców

1939 – 89 mieszkańców

2000 – 56 mieszkańców

fot. Mapa Niewiadowa przed 1945 rokiem

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *