Kościół w Żarnowie ( do 1945 Altsarnow)

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1491 roku. Wtedy to, pastor z Żarnowa Dionizy Watermann zrezygnował ze swojej funkcji, a jego miejsce na rok zajął Joachim Benter. W roku 1492 proboszczem w Żarnowie został Henning Brendemole.

Kościół był wtedy pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i nazywany był Kościołem Mariackim ( niem. Marienkirche). Była to tradycyjna nazwa kościoła miejskiego o wezwaniu maryjnym np. Narodzenia, Wniebowzięcia lub Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

fot. Plan kościoła rozebranego w 1843 r.  Rysunek mistrza, architekta Lawrentza z 1830 roku. Plan z archiwum parafialnego Altsarnow

Kolejny raz, kościół był wzmiankowany w 1594 roku. Była to budowla z kamienia polnego, z płaskim stropem i drewnianą wieżą. Na początku lat 30-tych XVI wieku, kościół został przejęty przez protestantów. W roku 1737 był jeszcze w dobrym stanie. W roku 1836 inspektor budowlany Lawrentz zgłosił projekt przebudowy kościoła na styl gotycki. Planów niestety nie zrealizowano. Projektu nie wykonano, ale wzniesiono nowy budynek z cegły na fundamencie z kamienia polnego. Budowa trwała od 1843 roku do 1859. Nawę ukończono w roku 1843, a wieżę w latach 1852-53, na końcu w roku 1859 wykonano chór.

W kościele zainstalowano ograny J. F. Schulzes Söhne. Wyprodukowano i zainstalowano je w 1860 roku. Ograny przetrwały do dziś.

fot. Plan kościoła z roku 1939 w skali 1:300

Wyposażenie kościoła pochodziło z okresu po 1859 roku. Wyjątek stanowiły wg spisu z 1939 roku:

  1. Maryja z Dzieciątkiem z roku 1420.Wysokość figury 65 cm. Wykonana z drewna lipowego. Była znacznie uszkodzona: brak prawej ręki, górnej części ciała i podstawy dziecka. Figura obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Szczecinie.
  2. Figury -Święci koronowani. Wysokość 38 cm. Wykonane z drewna lipowego. Pochodziły z XV wieku. Figury znajdowały się na plebani.
  3. Krucyfiks. Wysokość 58 cm z drewna lipowego. Pochodzenie z XVII wieku. Znajdował się na plebani.
  4. Żyrandol. Wysokość 90 cm. Wykonany z mosiądzu, pochodzenie pierwsza połowa XIX wieku.
  5. Żyrandol. Wysokość 80 cm. Wykonany z brązu, dwuramienny. Na tralce widoczny był podwójny orzeł w koronie. Ramiona zaprojektowane i wygrawerowane w sposób graficzny. Pochodzenie żyrandola – XVIII wiek
  6. Kielich. Wysokość 25 cm, szerokość 11,5 cm, wykonany ze srebra. Posiadał okrągłą stopę i pokrętło. Wewnątrz złocony. W podstawie wygrawerowany napis:

                         „  Kirche in Sarnow Ao. 1780”

Widoczna była również, sygnatura wytwórcy: C.F. Mierk. Marka firmy z 1806 roku i sygnatura : Stettin

7. Patena o średnicy 14,5 cm, wykonana ze srebra, pozłacana. Pieczęć i napis taki sam jak na kielichu.

8.Kielich i patena wykonane z cyny do udzielania komunii chorym. Kielich o wysokości 7 cm, a patena o średnicy 9,5 cm ze znakiem anioła. Całość z roku 1800.

fot. Widoczny anioł z pateny do udzielania komunii dla chorych

9.Dzwon.  Wysokość 0,70 m., wykonany z brązu. Odlany przez firmę Voß ze Szczecina w 1897 roku.  Na górnej krawędzi płaszcza między pierścieniami znajduje się napis : “O REX GLE VENI CV TEMPO Ao 1449 Maria” (minuskuła gotycka).

fot. Dzwon z wieży kościoła w Żarnowie- rok 2021

Dwa stare dzwony, zostały sprzedane w XIX wieku do Rehberg( dziś Ładzin w gminie Kamień Pomorski)  w powiecie Uznam-Wollin. W 1917 roku zarekwirowano dwa dzwony na potrzeby wojenne.

W roku 1939 do parafii w Żarnowie należały wioski: Altsarnow ( Żarnowo), Hermannsthal ( Raciemierz), Jassow a.  Hoff ( Jarszewko), Lanke ( Łąka), Medewitz ( Miodowice), Neusarnow ( Żarnówko), Rißnow ( Rzystnowo).

Na cegłach, w wieży widoczne są napisy – „SCHOLWIN”.

fot. Zdjęcie wykonane w wieży kościoła- autor Wojciech Janda

Cegła zastosowana do budowy wieży, pochodzi z pierwszego na świecie pieca pierścieniowego służącego do wypalania cegieł, który został zbudowany w Skolwinie, dzisiejszej dzielnicy Szczecina. Jego konstruktorem i wynalazcą był Friedrich Eduard Hoffmann. Piec ten został zbudowany w roku 1859 i kto wie czy owe cegły zastosowane w kościele nie były pierwszymi wypalonymi i zastosowanymi do budowy. Cały piec został zbudowany w cegielni Krugera, który był przyjacielem Hoffmana i to on sfinansował całe przedsięwzięcie.

Pierwsze uruchomienie pieca odbyło się między 3, a 22 listopada 1859 roku.

Po zakończeniu II wojny światowej, kościół został przejęty przez katolików i poświęcony 17 października 1945 pod wezwaniem Chrystusa Króla. Parafia Żarnowo została erygowana 28 czerwca1957 r. Dziś parafię tworzy 12 wiosek i należą do niej oprócz kościoła w Żarnowie, kościół w Rzystnowie i Koniewie.

fot. Widok ogólny, zdjęcie Wojciech Janda

fot. Portal południowy, zdjęcie Wojciech Janda

fot. Portal główny, zdjęcie Wojciech Janda

Tłumaczenie z języka niemieckiego – Tomasz Wetta

3 komentarze do “Kościół w Żarnowie ( do 1945 Altsarnow)”

  1. Dzwoń nie jest z tego kościoła. Dzwoń należał do do kościoła w Rzystnowie pod wezwaniem św. Stanisława Kostki.
    Dzwoń został przegrany w karty przez proboszcza Pindla. Niestety nie pamiętam w którym roku. A, że w Rzystnowie byly dwa, to jeden sobie wzięto. Tak samo jak przegrane w karty były organy i wiele innych rzeczy.

    1. Bardzo możliwe, że nie jest to stary dzwon. Ciężko było odczytać napisy, z uwagi na zapaćkanie go przez ptaki 🙂 Z tego co, udaje się odczytać, wynika że to ten sam dzwon. Ta sama firma i ten sam rok.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *