Kościół katolicki w Niewiadowie ( do 1945 kościół ewangelicki w Harmsdorf )

Według rejestru kościelnego z 1595, kościół należał do parafii w Kantreck ( Łoźnica).

Nowy kościół z kamienia polnego wybudowano w 1595 roku na miejscu budynku wybudowanego w dawnych czasach przez wioskę Dischenhagen ( Dzisna). Równocześnie z budową kościoła, w jego obrębie powstał cmentarz, który był czynny do początku XIX wieku. Fundatorem kościoła był Kurt von Flemming z Buku. Pierwszym znanym nam z nazwiska pastorem był Thomas Grunow, który administrował na parafii w Basenthin (Bodzęcinie), podległą wówczas synodowi w Gollnow ( Goleniów). Kościół został wzmiankowany w czasie wizytacji w roku 1733. W okresie od 1733 do 1780 remontowano dach kościoła.

fot. Kościół w Niewiadowie -rok 2019. Zdjęcie Beata Polińska

fot. Kościół w Niewiadowie przed rokiem 1905, jeszcze z drewnianą wieżą

W połowie XVIII wieku w okresie kiedy to pastorem był Jakub Hanneman, na terenie cmentarza przykościelnego zbudowano kaplicę o  konstrukcji szachulcowej, wzmiankowaną w 1750 roku. W roku 1787 wydzielono majątek kościelny o powierzchni 83,5 morg, obejmujący głównie łąki i lasy. W okresie wojen napoleońskich  w roku 1807, kościół został uszkodzony. Szkody te naprawił pastor Justus Dawid Hanneman.

Po rozbiórce kościoła z kamienia polnego w 1836 r. przebudowano nawę. W tym okresie pastorem był Valentin Ludwig Millies. W tym czasie kościół należał do synodu w Naugard ( Nowogard). Wybudowano wtedy nowy neogotycki korpus nawowy, usytuowany na starych fundamentach. Drewniana wieża, wybudowana na początku XVIII wieku, z ośmiobocznym, mocno wciętym, szalowanym hełmem, została zastąpiona obecną murowaną wieżą w roku 1905.  W latach 70-tych XIX wieku rozpoczęto kolejny etap przebudowy kościoła. W jego wyniku powiększono okna, założono nowy kolebkowy drewniany sufit, a dach pokryto ceramiczną dachówką. W tym czasie kościół w Niewiadowie był dosyć bogaty z racji posiadanego majątku. Cały remont pokrył z własnych pieniędzy, a drewno wykorzystywane do jego przebudowy pochodziło z kościelnych lasów.

fot. Wnętrze kościoła z widokiem na chór -rok 2019. Zdjęcie Beata Polińska

fot. Wnętrze kościoła z widokiem na ołtarz-rok 2019. Zdjęcie Beata Polińska

Od 1902 roku rozpoczęto kolejny etap przebudowy kościoła. W jego wyniku wyburzono drewnianą wieżę i zastąpiono ją obecną, wymurowaną w 1905 roku. W trakcie burzenia drewnianej wieży, z dużą dezaprobatą podszedł do tego pomysłu  ówczesny konserwator zabytków H. Lemcke. Twierdził on, iż wieża drewniana jest unikatem i powinna zostać wyremontowana i zachowana. Jak widać z jego zdaniem nie liczono się.

fot. Rzut przyziemia z 1939 roku. Skala 1:300

Ówczesny patron kościoła Karol B.S.H von Flemming z Bodzęcina upamiętnił śmierć ojca fundując rozbudowę świątyni wraz z wyposażeniem. Powiększył kościół o prezbiterium z dobudówkami na zakrystię i wybudował kotłownię c.o.. Postawił w/w wieżę dzwonną. W okna nawowe wstawił nowe witraże figuralne wykonane w pracowni A. Buscha z Berlina.  W tym okresie też zamknięto cmentarz przykościelny.

Po roku 1945 tereny te przeszły pod administrację polską. Kościół poświęcono 8 maja 1952. Dziś jest kościołem filialnym p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i należy do parafii  p.w. św. Katarzyny w Goleniowie. W 1987 roku przeprowadzono remont kościoła i w jego wyniku ceramiczną dachówką zastąpiono blachą cynkową, wyremontowano okna i ogrodzenie, zlikwidowano zabytkowe ogrzewanie.

fot. Kościół w Niewiadowie-rok 1996. Zdjęcia z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie

Po roku 2000, dzięki   inicjatywie mieszkańców wsi i ich konsekwentnemu działaniu, przy wsparciu władz gminy oraz kolejnych proboszczów parafii pw. św. Katarzyny, wykonano następujące prace:

* renowacja i uruchomienie po generalnym remoncie zegara na wieży kościoła. Wyremontowano mechanizm, przeprowadzono remont i odnowę z pokryciem 24 karatowym złotem podziałek tarcz i wskazówek zegara- całość prac to około 28 tys. złotych. Wszystkie prace renowacyjne przeprowadził mgr. inż. arch. Czesław Złotnik ze Szczecina.

fot. Tarcze zegara przed remontem. Zdjęcie Wojciech Janda

fot. Tarcze zegara po remoncie. Zdjęcie Wojciech Janda

fot. Mechanizm zegara po remoncie. Zdjęcie Wojciech Janda

* gruntowna naprawa wraz z konserwacją i uzupełnieniem 3 witraży prezbiterium oraz z montażem krat zabezpieczających,

*  wykonanie nowego pokrycia dachowego nad prezbiterium i zakrystią oraz remont zakrystii,

* odgruzowanie sklepienia wraz z zabezpieczeniem chemicznym przed szkodnikami,

* zabezpieczenie przed szkodnikami ławek oraz klęczników i ich pomalowanie,

* wykonanie schodów i podestu wejściowego do kościoła.

Największym zadaniem, jakie społecznym sumptem wykonano, jest wymiana dachu nad nawą główną kościoła, który groził zawaleniem. Nowe pokrycie dachowe wykonano z dachówki karpiówki.

Wyposażenie kościoła z okresu po 1836, znajdujące się w kościele w 1939 roku:

  1. Chrzcielnica

Znajduje się po południowej stronie kościoła. Wykonana z granitu o wymiarach wys. 50 cm, średnica 80 cm. Datowana na  XIII- XIV w.

fot. Chrzcielnica – rok 2019. Zdjęcie Beata Polińska

  • Lichtarze

Dwa lichtarze ołtarzowe wykonane z cyny, o wysokości 50 cm. Trójboczna stopa z owalnymi kartuszami, obramowanymi akantem. Na bokach kolumny tralkowe. Na stopie jednego ze świeczników na gładkiej krawędzi, znajdował się napis: MICHAEL ELERT PROVISOR FRANTZ DREVELOW 1742.

  • Świecznik

Świecznik ołtarzowy wykonany z cyny o wysokości 47 cm. Na krawędzi stopy wygrawerowany napis: „HNS ELERT” i „HANS ELERT ANNO 1750”.

  • Dzwon

Pierwszy dzwon o średnicy 62 cm. Korona z tłumikiem w jodełkę. Napis na szyjce między pierścieniami „0 rex glorie criste veni cvm pace”. Dzwon z XV wieku.

fot. Dzwon i inskrypcja na średniowiecznym dzwonie

Drugi dzwon o średnicy 71 cm, odlany przez Georga Köckeritza w Szczecinie w 1672 roku.

fot. Dzwon który współcześnie znajduje się na wieży kościoła. Zdjęcia Wojciech Janda

Tłumaczenie z języka niemieckiego Tomasz Wetta

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *