Pierwsza wzmianka o kościele w Moraczu pochodzi z roku 1448, kiedy to wymieniany jest ksiądz z Moratz – Heinrich Grabow. W 1491 roku po śmierci ówczesnego księdza Ni Blafferta, niejaki Johannes Hartke zostaje mianowany na księdza w Moratz przez Heinricha von Köllera. Patronat nad kościołem utrzymywali: Volling z Moratz (Moracz) i von Köller z Dobberphul ( Dobropole), a do czasu podziału majątku von Flemming i von Köller. W owym czasie kościół w Moraczu był kościołem filialnym w Baumgarten ( Włodzisław). Do czasów reformacji w XVI wieku, w Moraczu istniała parafia katolicka.

fot. Kościół w Moraczu, rok 2024 – zdjęcie Zbigniew Wilkowski
Starsze zapisy o historii kościoła spłonęły w czasie pożaru parafii w Baumgarten. W 1595 roku w miejscu dzisiejszego kościoła, stał kościół bez wieży, a dzwony znajdowały się na specjalnej dzwonnicy na terenie przykościelnego cmentarza. W 1782 roku podpisano umowę między von Köller-Reckow ( z Rekowa), a cieślą Marxem z Köselitz ( Kozielice), na wzniesienie nowego budynku o konstrukcji szachulcowej, wypełnionej cegłą, w miejscu istniejącego, walącego się kościoła. Zgodnie z projektem, który nie zachował się do naszych czasów, nawa miała 42 stopy długości, 25 stóp szerokości i 14 stóp wysokości. Zachowano starą drewnianą wieżę z iglicą pokrytą gontem. W 1783 roku nowy kościół został ukończony. Niestety 17 maja 1877 roku, cały kościół wraz z wieżą spłonął w wielkim pożarze wsi.

fot. Rysunek nowego kościoła w skali 1:300
W latach 1881-1882 ukończono nowy, murowany z czerwonej cegły budynek kościoła w stylu neogotyckim, który stoi do dziś.

fot. Widok na ołtarz – rok 1998 – zdjęcia z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie

fot. Ołtarz w roku 2024. Zdjęcie Przemysław Budziak
Kościół stoi po środku wsi, na terenie przykościelnego cmentarza. Jest to budowla prostokątna halowa z wgłębieniem na chór. Zachodni szczyt jest podniesiony i przebity, aby zawiesić dwa dzwony. Od 1535 do 1823 kościół należał do parafii ewangelickiej w Schwanteshagen ( Świętoszewo) , a od 1834 przynależał do parafii w Baumgarten ( Włodzisław), a Świętoszewo dołączono do parafii w Kantreck ( Łoźnica)


fot. Kościół w Moraczu, rok 2024. Zdjęcia Przemysław Budziak
Wyposażenie kościoła w roku 1939:
Żyrandol
Żyrandol wykonany z mosiądzu, o wysokości 80 cm. Posiadał 8 ramion i tralki. Pochodził z początku XIX wieku.
Kielich
Wykonany ze srebra, o wysokości 21 cm. Posiadał sześciokątną stopę, gałkę w kształcie gruszki. Na 5 powierzchniach stopy znajdowały się grawerowane herby i inskrypcje:
A – Herb von Brüsewitz i napis „M B MARIA BRVSEVITZEN”
B – Herb herb von Kóller i napis „C K CHRISTOFEL KOLLER”
C – napis „Ao 1650”
D – Herb vonn Plőtz i napis „MARGARETA PLÖTZEN”
E – Herb von Zülstorf i napis “CLAGES ZVLSTORF”
Na szóstym panelu znajdowała się płaskorzeźba Chrystusa na krzyżu z postaciami asystującymi.
Był lekko uszkodzony, posiadał znak z 1806 roku mistrza GF R -1650.

fot. Kielich z Moracza – rok 1939

fot. Podstawa kielicha z pięknymi zdobieniami – rok 1939
Patena
Występowała w komplecie z w/w kielichem. Wykonana ze srebra, o szerokości 15,5 cm. Signaculum – pieczęć z kreskowaniem, grawerowana. Posiadała te same znaki co i na kielichu: znak z 1806 roku mistrza GF R -1650.
Dzwon
Dwa dzwony z brązu. Pierwszy o wysokości 75 cm, drugi 62 cm. Oba z 1882 roku. Jeden z dzwonów przetrwał do dnia dzisiejszego.
Organy
Ufundowane przez miejscową społeczność dla nowo wybudowanego kościoła w 1882 roku. Prospekt organowy typu architektonicznego, złożony z szafy i obudowy instrumentu. Ograny wyprodukowane zostały przez C.F. Voelkner w Dunnow in Pommern ( Duninowo koło Słupska) o numerze 170. Istnieją do dziś w dobrym stanie. Były to jedne z ostatnich organów wyprodukowanych w Duninowie, ponieważ w roku 1906 zakład cały spłonął i nowy otworzono w Bydgoszczy. Była to znana firma produkująca od 10 do 30 organów rocznie. Ich organy były instalowane w kościołach na całym świecie. Kilka znajduje się w Poznaniu i Słupsku.
Pierwotnie przed wielkim pożarem w roku 1877, w kościele znajdowały się organy Barnima Grüneberga ze Szczecina o numerze 55 z roku 1862. Niestety prawdopodobnie spłonęły wraz z wieżą i kościołem.


fot. Ograny C.F. Voelkner z Moracza – rok 2024, zdjęcie Przemysław Budziak

fot. Fabryka C.F. Voelkner w Duninowie – początek XX wieku. Zdjęcie z portalu gp24.pl


fot. Prospekt organowy, rok 2024. Zdjęcie Przemysław Budziak

fot. Prospekt organowy – rok 1998 – zdjęcie z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie
Chrzcielnica
Ufundowana prawdopodobnie przez lokalną społeczność do nowego kościoła w 1882 roku. Wysokość 95 cm i średnica 70 cm. Wykonana ze sztucznego kamienia. Złożona z ośmiobocznej, profilowanej bazy i ośmiobocznego trzonu zwężającego się do góry. Istnieje do dziś w dobrym stanie.

fot. Chrzcielnica -rok 2019 – zdjęcie Wojciech Janda
Po przejęciu tych terenów przez administrację polską kościół został przejęty przez katolików i 13.10.1946 roku poświęcony w obrządku katolickim p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa . Parafię w Moraczu powołano 25.04.1973 roku. W talach 70 – tych XX w. dobudowano zakrystię. W latach 80 -tych i 90 -tych XX w. pomalowano wnętrza, ułożono nową posadzkę, zmieniono pokrycie dachu z dachówki karpiówki na blachę cynkową i założono ogrzewanie.
Po zapełnieniu cmentarza przykościelnego, utworzono nowy cmentarz na południe od drogi prowadzącej do Przybiernowa. Utworzono go na początku XX wieku. Dziś praktycznie nie ma na nim śladu przedwojennych nagrobków.

fot. Mapa Moracza z 1941 roku z zaznaczonym cmentarzem
Hallo,
Eine sehr schöne Fleißarbeit. Die Fotos und Postkarten habe ich mir sehr intensiv angesehen. Auch die Namen waren mir zum Teil bekannt. Leider kann ich keine polnisch. Gibt es auch eine deutsche Übersetzung?
Ich bin übrigens noch in Klötzin (Klodzino) geboren. Ich habe auch noch Fotos von der Schule, der Gaststätte und dem Gutshaus.
Beste Grüße
Ulrich Schenzel
Hallo,
könnten Sie bitte Ihre E-Mails überprüfen?
Mit freundlichen Grüßen
Tomek Wetta