Autor: Wojciech Janda

Żychlikowo ( do 1945 Siegelkow )

Wioska leży między Łoźnicą, a Moraczem po prawej stronie drogi. Należy do Gminy Przybiernów w powiecie goleniowskim.

Prawdopodobne pochodzenie nazwy wsi z języka polskiego od Żychlewo i Żychlin lub z języka czeskiego Zichov. W 1317 wymieniana jest nazwa Zyckelkow, a w 1408 Sygelkow.

W pobliżu Żychllikowa w latach 30-tych XX wieku prowadzono badania archeologiczne, w wyniku których znaleziono dużo artefaktów. Z epoki kamienia odnaleziono siekierę z otworem, z epoki brązu cmentarzysko urnowe, liczne urny z pakietami kamiennymi i grobami ciałopalnymi.

W wiosce, również prowadzono wykopaliska w wyniku których odnaleziono kurhan z epoki kamienia ze szkieletem, toporem kamiennym, nożem krzemiennym i kawałkami glinianych naczyń. Z epoki brązu znaleziono natomiast cmentarzysko kurhanowe z pochówkami kremacyjnymi z owalnymi naczyniami glinianymi, a z epoki żelaza pochówek kremacyjny z żelaznym hakiem.

fot. Fragment Żychlikowa z lotu ptaka – czerwiec 2024. Zdjęcie Zbigniew Wilkowski

Czytaj dalej „Żychlikowo ( do 1945 Siegelkow )”

Kościół katolicki w Łoźnicy-(do 1945 kościół protestancki w Kantreck )

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z roku 1595, kiedy to wymieniany jest stary dziedziniec kościelny i wieża z dwoma dzwonami, co świadczy o tym, iż kościół był tu znacznie wcześniej.

W latach 1695-1697 nastąpiła gruntowna renowacja kościoła i wieży przez cieślę Martina Oltmanna z Strelowhagen ( Strzelewo ). W latach 1708/09 rozebrano starą wieżę i wybudowano nową, stojącą do dziś. W 1722 roku ukończono budowę nowego kościoła ufundowanej przez proboszcza katedry kamieńskiej Bogislava Henninga von Köller. W roku 1729 dobudowano od strony północnej kryptę grobową rodziny von Köller, którą rozbudowano w roku 1859.

fot. Kościół -czerwiec 2024. Zdjęcie Przemysław Budziak

Czytaj dalej „Kościół katolicki w Łoźnicy-(do 1945 kościół protestancki w Kantreck )”

Łoźnica (do 1945 Kantreck)

Wieś położona jest na skrzyżowaniu linii kolejowej Szczecin-Świnoujście z drogą Babigoszcz-Trzechel w odległości 5 km na wschód od Babigoszczy. Otoczona lasami Puszczy Goleniowskiej i przecięta rzeczką Gowienicą. Wieś leży w Gminie Przybiernów w powiecie goleniowskim.

Nazwa wsi prawdopodobnie wywodzi się od słowiańskiego słowa kantra -czyli kamień.

W pobliżu wsi w latach 30-tych XX wieku odnaleziono podczas regulacji rzeki Gowienicy, kilka motyk i toporów z poroża jelenia, 2 toporki kamienne, 2 toporki krzemienne i lancę krzemienną, pochodzące z epoki kamiennej. Podczas tej samej regulacji odnaleziono z okresu wendyjskiego naczynie gliniane oraz topór kamienny.

fot. Widokówka z Łoźnicy -rok 1926. Kolekcja Wojciech Janda

Czytaj dalej „Łoźnica (do 1945 Kantreck)”

Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Rurzyca ( do 1945 Klein i Gross Sophiental )

Pomnik poświęcony poległym w czasie I wojny światowej, mieszkańcom wsi Klein Sophiental ( po wojnie krótko Dobroszyn, a dziś Rurzyca) i Gross Sophiental (po wojnie krótko Warcisławiec, a dziś Rurzyca) , znajduje się nie w Rurzycy, lecz w Komarowie.

fot. Pomnik i lapidarium w Komarowie. Zdjęcie Wojciech Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Rurzyca ( do 1945 Klein i Gross Sophiental )”

Kościół katolicki w Dzisnej ( do 1945 kościół ewangelicki w Dischenhagen)

Obecny kościół z muru pruskiego pochodzi z około 1600 roku.

Prawdopodobnie w tym miejscu wcześniej znajdował się również kościół lub kaplica. W 1591 roku wzmiankowane są witraże. W 1595 roku w rejestrze kościelnym wymieniane są dwa dzwony. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVII wieku. W 1673 roku, w rachunkach kościoła w Kantreck ( Łoźnica ), wymieniane jest rozliczenie za malowidła sufitowe z malarzem ze Szwecji Michelem Wurmem oraz z murarzem z Gollnow ( Goleniów). Pod koniec XVII wieku, nastąpiła rozbudowa kościoła w kierunku wschodnim, wybudowano prezbiterium i dołożono po 2 przęsła na ścianach bocznych. Prace budowlane zakończono w 1698 roku. W 1673 roku po raz pierwszy wzmiankowana jest wieża na której szczycie umieszczono wiatrowskaz z napisem -1698.

fot. Kościół w Dzisnej rok 1939

Czytaj dalej „Kościół katolicki w Dzisnej ( do 1945 kościół ewangelicki w Dischenhagen)”

Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Lubczyna ( do 1945 Lübzin )

Na dawnym cmentarzu ewangelickim w Lubczynie w 2003 roku utworzono lapidarium z ocalałych nagrobków i krzyży byłych mieszkańców Lubczyny. Również na tym ternie ustawiono pomnik, poświęcony poległym mieszkańcom wsi Lubzin ( Lubczyna ) na frontach I WŚ.

Pierwotnie pomnik stał w centrum wsi przy kościele. Po zniszczeniu kościoła i jego rozebraniu, pomnik przez długie lata leżał zapomniany. Dziś ustawiony na cmentarzu ewangelickim, przypomina o byłych mieszkańcach i tragedii jaką była I WŚ. W dzisiejszym pomniku brak zwieńczenia, jakim był hełm -Stalheim. Niestety zaginął po wojnie i do dziś nie został odnaleziony.

fot. Pierwotny wygląd pomnika. Kolekcja Wojciech Janda

Czytaj dalej „Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców wsi Lubczyna ( do 1945 Lübzin )”

Dzieszkowo ( do 1945 Neu Dischenhagen )

Wioska położona na południe od Dzisny, w pobliżu byłej trasy kolei wąskotorowej ze Stepnicy do Łoźnicy.

Pierwotnie była osadą należącą administracyjnie do Dzisny.

Wioska została utworzona w 1826 roku, podczas regulacji warunków dworskich i rolnych, poprzez przesiedlenie 4 rolników i 4 chałupników ze Schwanteshagen ( Świętoszewo ). Informacja ta zawarta została w kronice parafialnej w Kantreck ( Łoźnica ). W 1923 roku wydzielono z majątku Kantreck ( Łoźnica ) i Dischenhagen ( Dzisna ) 220 ha ziemi, z których utworzono 11 majątków. Majątki te w 1939 roku, stały się majątkami dziedzicznymi.

fot. Mapa Dzieszkowa z 1932 roku

Czytaj dalej „Dzieszkowo ( do 1945 Neu Dischenhagen )”

Kościół katolicki w Bodzęcinie ( do 1945 kościół protestancki w Basenthin)

Położony w centrum wsi kościół posiada średniowieczny rodowód. Dokładnej daty budowy kościoła nie udało się ustalić. Wiadomo, iż granitowo- ceglany korpus kościoła pochodzi z XIV wieku. W 1595 jest wzmiankowany w rejestrach kościelnych. Wymienia się w nich, kilkukrotną przebudowę kościoła oraz dzwonnicę z 3 dzwonami. Posiada prostokątną nawę, która istnieje do dziś i jest prawdopodobnie późnogotycka. W 1670 roku wzniesiono drewnianą wieżę z desek dębowych, z ośmioboczną, smukłą, krytą gontem iglicą w tzw. stylu cesarskim. Na parterowej belce umieszczono napis:  „PATRONVS EST DNS EWALD JOCHIM FLEMINCK PASTOR GEORGIVS HALBRIDDER AEDIFICATOR CHRISTIAN KEMP ANNO 1670. PATRONVS HVIVS ECCLESIAE EST DNS EVSTACHIVS KARL FLEMINCK”

W 1669 roku w Księgach Konsystorza Szczecińskiego – tom I i III, przedstawiony jest rejestr dóbr probostwa, budynku szkolnego, kościelnych łąk oraz rachunki. W latach 1713-1714 pojawia się informacja o zaległych żądaniach pastora wobec von Flemmingów. W roku 1716 przeprowadzono inwentaryzację wieży i budynku kościelnego.

W 1905 roku, konstrukcja drewnianej wieży załamała się, więc podjęto decyzję o jej rozebraniu i rozpoczęto budowę masywnej wieży w stylu renesansowym ze schodkowymi szczytami po stronie południowej oraz z zegarem od frontu.

fot. Kościół w Bodzęcinie – rok 2019. Zdjęcie Beata Polińska

Czytaj dalej „Kościół katolicki w Bodzęcinie ( do 1945 kościół protestancki w Basenthin)”

Zapomniana historia francuskiego jeńca Andre Debacker, pochowanego w Borzysławcu ( do 1945 Luisenthal )

W dniu 11.06. 2024 roku będzie 82 rocznica śmierci francuskiego jeńca wojennego Andre Debacker , który został pochowany na cmentarzu przykościelnym w Borzysławcu.

Udało nam się w końcu do końca rozwiązać zagadkę śmierci Andre oraz dotarliśmy do jego rodziny ,a dokładnie do jego siostrzeńca – Pana Andre Dehaene ,który imię otrzymał na pamiątkę po wujku. Ale od początku powtórzę całą historię Andre ,tym razem udokumentowaną sporą ilością zdjęć ,które otrzymaliśmy od jego siostrzeńca.

fot. Zdjęcie wykonane po mobilizacji we Francji w 1939 roku. Andre to ten z harmonią. Zdjęcie ze zbiorów rodziny Debacker

Czytaj dalej „Zapomniana historia francuskiego jeńca Andre Debacker, pochowanego w Borzysławcu ( do 1945 Luisenthal )”

Bodzęcin (do 1945 Basenthin)

Wieś jest położona w północno-zachodniej części gminy, 9 km od siedziby gminy Osiny i 12 km od Goleniowa. Wieś oblewają dwie rzeki, Gowienica (graniczna rzeka gmin Osina i Goleniów) i Stepnica, która na obrzeżach miejscowości wpada do Gowienicy.

Niemiecka nazwa osady – Basenthin – jest pochodzenia słowiańskiego lub czeskiego (Božetín, Božeta) i wywodzi się od staropolskiego imienia Bożenta, które jest krótką formą pomorskiego imienia Bogusław. W języku starosłowiańskim wieś zwano Bożętin, co w 1425 r. zapisano jako Bosentyn (Bodzętyno), którą używano przejściowo tuż po wojnie.

fot. Widok na kościół, na zdjęciu również nieistniejący dziś staw. Zdjęcie pochodzi z Flemmingischer Chronik.

Czytaj dalej „Bodzęcin (do 1945 Basenthin)”