Gąsierzyno ( do 1945 Ganserin )

Wieś położona na północny zachód od Stepnicy, przy drodze do Stepnica-Kopice.

Nazwa pochodzi prawdopodobnie z języka polskiego – gęś – gans, gąsior – Gänserich, może też pochodzić od nazwiska założyciela wsi.

W XIX wieku na północny zachód od Gąsierzyna, przy okazji kopania kanału Papenwasser, znaleziono siekierę z brązu.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1291 roku, kiedy to Bogusław IV, Barnim II i Otto I, przekazują dwie części wsi Joanicie  Gerhardowi von Golnow. W 1299 roku, Friedrich von Hinnenborch przekazuje 1/3 wsi na rzecz klasztoru kobiecego w Wolinie. W 1318, wieś jest wzmiankowana w akcie darowizny wsi Kopice.

fot. Gąsierzyno – rok 1910. Zdjęcie z kolekcji Wojciecha Jandy

W 1361, zakon joanitów sprzedaje swoje posiadłości w Gąsierzynie, Stepniczce i Świętowicach, klasztorowi w Wolinie. W 1594 według rejestru kościelnego we wsi mieszka 13 chłopów i 2 chałupników. W 1628 wieś zostaje wymieniona wśród dóbr klasztornych Wolina, mieszka w niej 14 półrolników, 1 zagrodnik, 5 robotników rolnych i znajdowała się gospoda. W 1654 roku, według komisji szwedzkiej mieszkało we wsi: 14 chłopów, 1 robotnik rolny, 13 półrolników. W 1732 w spisie widnieje 12 chałupników.

W 1736 roku powstaje plan melioracji bagien między Gąsierzynem, a Stepniczką i budowy tam. W 1740 roku, plan zostaje wykonany i zakończony przez komornika Caftnera. W wyniku przeprowadzonych prac, na nowych polanach mają zostać osiedlone 24 nowe rodziny. W 1737 roku, niektórzy marynarze zostali osiedleni na nowym, dużym osiedlu o nazwie Heidbrink. W 1754 roku, 6 opuszczonych gospodarstw zostało zajętych przez marynarzy, a ziemia 2 opuszczonych gospodarstw została podzielona między rolników.

fot. Plan Gąsierzyna z 1824

Według rejestru pożarowego we wsi było 7 rolników, zagrodnik, 50 marynarzy i chałupnik, znajdowała się tu szkoła i kościół. W 1870 roku mieszkało tu 124 właścicieli, w tym między innymi 8 rolników, 1 zagrodnik i 66 chałupników z 3991 akrami. Wieś liczyła 593 mieszkańców. W 1878 roku spłonęła część wsi i kościół ryglowy z XVI wieku.

W 1881 roku, wybudowano nowy kościół.

fot. Gąsierzyno rok 1926. Zdjęcie z kolekcji Wojciecha Jandy

We wsi znajdowały się dwa cmentarze ewangelickie. Pierwszy na placu przykościelnym, a drugi na północ od centrum wsi. Przy wjeździe do wsi od strony Stepnicy, znajdował się wiatrak. A w wiosce znajdowały się dwa sklepy kolonialne, gospoda, szkoła. Wzdłuż, głównej ulicy ułożone były chodniki i nasadzono lipy.

fot. Plan cmentarza z 1990 rok. Plan z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie

fot. Plan drugiego cmentarza. Plan z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie

fot. Miejsce gdzie znajdował się kościół i cmentarz. Zdjęcie z Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie

Przed 1945 rokiem, do portu w Gąsierzynie, przypływał rano i popołudniu parowiec „Verein”.Parowiec został zbudowany w szczecińskiej stoczni Vulcan. Parowiec ten na co dzień cumował w porcie Nork, który znajdował się między Świętowicami, a Kopicami ( dziś nie istnieje). Parowiec kursował głównie na trasie Kopice-Świętowice- Gąsierzyno, czasami pływał, również do Szczecina. W 1918 parowiec sprzedano na potrzeby Towarzystwa w Kopicach, gdzie pływał do 1945 roku. Po wojnie parowiec pływał po zalewie, między Dymminem, a Anklam. W 1959 został pocięty na złom w stoczni Uckermünde.

fot. Port Nork, na mapie z 1925 roku

W 1939 roku wieś liczyła 535 mieszkańców i  miała powierzchnię 1023,1 ha.

W 1945 roku Gąsierzyno zostało zdobyte przez Armię Czerwoną i po zakończeniu wojny, przekazane administracji polskiej.

Po 1945 roku w Gąsierzynie, rozebrano kościół. Spotkał go taki sam los, jak kościół w Kopicach i Stepniczce. Wraz z likwidacją kościoła, zlikwidowany został cmentarz przykościelny. Przy budowie świetlicy, cmentarz zniszczono całkowicie. Nigdy, z tego co nam wiadomo, z jego terenu nie ekshumowano zmarłych, więc groby są tam do dziś. Również zniszczony i rozgrabiony został drugi cmentarz, położony za wsią.

Dziś we wsi mieszka wg spisu z 2019 roku – 185 mieszkańców.

fot. Plan Gąsierzyna z 1925 roku

Tłumaczenie z języka niemieckiego: Tomasz Wetta

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *